Salon Nautique de Paris 2007
1 – 9 Δεκεμβρίου 2007, Paris Expo, Porte de Versailles
47η διοργάνωση της μεγάλης γιορτής του ιστιοφόρου και όχι μόνο
Του Μάκη Ματιάτου
Το μεγάλο ναυτικό σαλόνι του Παρισιού είναι ο καθρέφτης του απεικονίζει μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες σκαφών αναψυχής στον κόσμο. Ειδικά στον τομέα του ιστιοφόρου σκάφους, η Γαλλία είναι η αναμφισβήτητη Μεγάλη Κυρία της παγκόσμιας βιομηχανίας, με μια τεράστια παραγωγή και εξαγωγές στα τέσσερα σημεία της υφηλίου. Παράλληλα, είναι και μια μοναδική σχολή που δημιουργήθηκε πριν από 40 περίπου χρόνια, θέτοντας το μέτρο και ορίζοντας τις τάσεις διεθνώς. Και φέτος μας περιμένουν πολλές ευχάριστες εκπλήξεις, γι’ αυτό προσπαθήστε να μην το χάσετε. Αλλά, και να μην το επισκεφτείτε, εμείς θα σας κρατήσουμε ενημερωμένους για όλα τα νέα που έχει να επιδείξει το Παρισινό Σαλόνι, ο παράδεισος του ιστιοπλόου και όχι μόνο.
Με αφορμή το σαλόνι του Παρισιού, πέρα από το να σας συστήσουμε να μην το χάσετε, σκεφτήκαμε να γυρίσουμε κάμποσα χρόνια πίσω και να δούμε πως έγινε η «Γαλλική Επανάσταση» στο σκάφος αναψυχής και πως έφτασε να κρατάει τα αδιαφιλονίκητα σκήπτρα στο ιστιοφόρο σκάφος τουλάχιστον. Η επανάσταση που έφερε το γαλλικό ιστιοφόρο είναι κάτι που νοιώσαμε πολύ έντονα στο πετσί μας, τουλάχιστον εμείς που ζήσαμε επαγγελματικά την εποχή εκείνη. Η Ιστορία της γαλλικής βιομηχανίας ξεκίνησε ουσιαστικά τη δεκαετία του ’70 και πέρασε από πολλά στάδια, πριν καταλήξει να γίνει η κραταιά Μεγάλη Κυρία που είναι σήμερα.
Ήταν η εποχή όταν πολλά μικρά ναυπηγεία ξεπετάχθηκαν ταυτόχρονα, με την καθιέρωση του πλαστικού σαν το νέο υλικό του μέλλοντος, στην κατασκευή σκαφών αναψυχής. Πολλοί από τους σημερινούς κολοσσούς ήταν μικρά παραδοσιακά ναυπηγεία, που μέχρι τότε χρησιμοποιούσαν το ξύλο σαν υλικό και είδαν το GRP σαν μια ευκαιρία να ανοίξουν τα φτερά τους και να βρουν καινούργιους ορίζοντες μέσα από τη νέα τεχνολογία. Όλα πήγαιναν καλά για αρκετά χρόνια, με πολλά πετυχημένα μοντέλα να κερδίζουν τις καρδιές των ιστιοπλόων της εποχής. Η άνοδος ήταν κατακόρυφη, μέχρι που έφτασαν τα χρόνια της διεθνούς οικονομικές ύφεσης της δεκαετίας του ’80, η οποία φυσικά συγκλόνισε όλες σχεδόν τις επιχειρήσεις του χώρου της θάλασσας στη Γαλλία και όχι μόνο. Μετά από πολλές περιπέτειες και σκαμπανεβάσματα, η ανάγκη έφερε τις συγχωνεύσεις και τις εξαγορές των μεγάλων ονομάτων του χώρου, με σκοπό την επιβίωση, τη συνέχιση και την έξοδο από τα προβλήματα της μεγάλης οικονομικής ύφεσης.
Στο σημερινό σκηνικό εξακολουθούν να πρωταγωνιστούν πολλά γνωστά ονόματα της πραγματικά χρυσής εκείνης εποχής, αλλά τώρα πλέον η μεγάλη δύναμη είναι συγκεντρωμένη στα χέρια λίγων, δηλαδή πολλά ναυπηγεία κάτω από λίγες «ιδιοκτησιακές» στέγες. Για παράδειγμα, το γκρουπ της Beneteau, που η ιστορία της ξεπερνά κατά πολύ τον έναν αιώνα, σήμερα είναι ιδιοκτήτρια (από το 1995) της άλλοτε μεγάλης ανταγωνίστριας της Jeanneau (που μόλις γιόρτασε τα 50 χρόνια της), καθώς και της CNB, της Bordeau 60, της Lagoon και της μεγάλης Wauquiez, που είναι ένα από τα σχετικά παλιά ποιοτικά ναυπηγεία με μεγάλη ιστορία και φήμη.
Τα χρόνια περνούσαν όταν ήρθε η μεγάλη αλλαγή και στροφή των προτιμήσεων του γαλλικού κοινού στο μικρό μηχανοκίνητο σκάφος αναψυχής. Η παραγωγή σε ιστιοφόρα συνεχιζόταν στους ίδιους ρυθμούς όμως μόνον ένας μονοψήφιος αριθμός επί τοις εκατό προοριζόταν για την ντόπια αγορά, ενώ οι εξαγωγές έφταναν σε εκπληκτικά νούμερα. Το μικρό μηχανοκίνητο άρχισε να «πουλάει» πολύ καλά μέσα στη Γαλλία, αλλά δεν έκανε τα αναμενόμενα νούμερα σε εξαγωγές. Τότε ήταν που έγινε μια πολύ σοβαρά προσπάθεια από τη γαλλική βιομηχανία να μπει σε ένα χώρο που μέχρι τότε μονοπωλούσε η γειτονική Ιταλία, ενώ η αντίστοιχη βρετανική βιομηχανία προσπαθούσε να βγει από το συντηρητισμό στη σχεδίαση και να μπει στη διεθνή αγορά με πιο «μεσογειακά» και μεγαλύτερα μοντέλα. Πέρα όμως από μερικά πετυχημένα μικρά κυρίως μοντέλα, το αποτέλεσμα δεν ήταν το αναμενόμενο. Με άλλα λόγια το πείραμα δεν «περπάτησε» όπως θα ήθελαν οι Γάλλοι στο στάδιο αυτό. Υπάρχει όμως και συνέχεια, όπως θα δούμε παρακάτω.
Η δεύτερη εποχή του μηχανοκίνητου θα έρθει κάπως αργότερα, ενώ ο τομέας του ιστιοφόρου γνωρίζει ακόμα καλύτερα χρόνια. Εκείνο που έκανε τα γαλλικά ιστιοφόρα σκάφη να κατακυριεύσουν τον κόσμο ήταν αναμφίβολα η αύξηση της ζήτησης από επενδυτές στο χώρο του επαγγελματικού yachting και ειδικότερα του Bareboating, των ναυλώσεων δηλαδή χωρίς επαγγελματικό πλήρωμα. Η εξάπλωση αυτού του είδους ναυτικού τουρισμού γνώρισε πιένες σε πολλές περιοχές της Μεσογείου αλλά και της Καραϊβικής. Δημιουργήθηκαν τεράστιοι στόλοι που απαρτίζονταν κυρίως από τη μεγάλη παραγωγή γαλλικών σκαφών, τα οποία και προσιτά ήταν σαν επένδυση αλλά και πολύ καλά από πλευράς σχεδίασης, χωρητικότητας σε άτομα, ποιότητας, άνεσης και πλεύσης. Η μεγάλη εξυπνάδα των Γάλλων ήταν πως δημιούργησαν δελεαστικά πακέτα χρηματοδότησης, μέσα από τα οποία διοχέτευσαν την τεράστια παραγωγή τους διεθνώς. Κάποτε, το ιστιοφόρο σκάφος μπορούσε να αποκτηθεί με πολύ καλούς όρους χρηματοδότησης, όπως άλλωστε συμβαίνει και σήμερα. Την εποχή εκείνη στην Ελλάδα τουλάχιστον η ζήτηση σε ναυλώσεις Bareboat ξεπερνούσε κατά πολύ την προσφορά σε ιστιοφόρα. Τότε μπορούσε κανείς να αποκτήσει ένα ιστιοφόρο με 20% προκαταβολή και εξόφληση μέχρι 10 εξαμηνιαίες δόσεις (πέντε χρόνια) με απλό μονοψήφιο επιτόκιο από ξένες τράπεζες όταν τα ελληνικά επιτόκια ήταν σε διψήφια νούμερα. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τον εξαιρετικά χαμηλή τιμή απόκτησης, έκανε προσιτό το σκάφος σχεδόν σε όλους όσοι επιθυμούσαν να κάνουν μιαν επένδυση, αφού μέσα σε πέντε χρόνια ήταν δυνατή η αποπληρωμή από τις ναυλώσεις και μόνο, χωρίς επιπλέον κεφάλαιο.
?λλο ένα στοιχείο ήταν και το τότε ευνοϊκό φορολογικό περιβάλλον στην Ελλάδα, που συνέβαλε στη δημιουργία στόλων από γαλλικά ιστιοφόρα. Χωρίς «πόθεν έσχες» τα έσοδα από ναυλώσεις σκαφών αναψυχής ήταν αφορολόγητα, σύμφωνα με τον ελληνικό νόμο, σαν κίνητρο για τον ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού. Ακόμα και η τότε μεγάλη υποτίμηση της δραχμής δεν επηρέασε τόσο την ανάπτυξη του Bareboating, εφόσον τα έσοδα από ναυλώσεις ήταν σε συνάλλαγμα. Ο οργασμός αυτός σε επενδύσεις λόγω των ευνοϊκών συνθηκών έκανε τις μαρίνες να γεμίσουν κυριολεκτικά με γαλλικά σκάφη και τα γαλλικά ναυπηγεία να γιγαντωθούν. Η Χώρα μας ήταν μέσα στις καλύτερες αγορές για τη γαλλική «καταιγίδα» των ιστιοφόρων. Τη μερίδα του λέοντος είχαν κυρίως δύο από τα μεγάλα ονόματα της γαλλικής βιομηχανίας η Beneteau και η Jeanneau, που τις δεκαετίες του ’80 και ’90 θέριεψαν, μέσα από έναν σκληρό ανταγωνισμό για την κορυφή. Δεν υπήρχε περίπτωση να βγει κανείς στη θάλασσα και να μην συναντήσει μοντέλα των δύο αυτών ναυπηγείων ακόμα και στον πιο απομακρυσμένο κολπίσκο στις ελληνικές θάλασσες. Τα γαλλικά ναυπηγεία, όπως ήταν φυσικό, δημιουργούσαν μοντέλα άμεσα συνυφασμένα με τις ανάγκες των μεγάλων επιχειρήσεων ναυλώσεων που ήταν οι κύριοι πελάτες τους αλλά και των μικρότερων μεμονωμένων επενδυτών και μικροϊδιοκτητών επαγγελματικών σκαφών στο bareboat, πράγμα που εξακολουθεί να γίνεται, παρά το γεγονός πως η πίττα έχει μικρύνει κατά πολύ, λόγω του μεγάλου αριθμού σκαφών.
Πέρα από το οικονομικό κομμάτι, τα γαλλικά ιστιοφόρα διέθεταν πάντα πολλά καλά στοιχεία που συνηγορούσαν στο να γίνουν δημοφιλή. Κατά κύριο λόγο είναι απλοποιημένα στη λειτουργία, εύκολα στη συντήρηση και πολύ πρακτικά για σχετικά άπειρους στο ταξίδεμα ναυλωτές. Για να χρησιμοποιήσουμε μια σύγχρονη έκφραση, θα λέγαμε πως τα σκάφη είναι πιο «φιλικά» στο χρήστη, δηλαδή στο ναυλωτή-επιβάτη, ο οποίος δεν χρειάζεται πολύ χρόνο εξοικείωσης με το σκάφος πριν τον απόπλου. ?λλο ένα θετικό στοιχείο είναι ο καλοτάξιδος χαρακτήρας, οι καλές επιδόσεις και η απαράμιλλη ευστάθεια, που παρουσιάζουν σαν επαγγελματικά σκάφη κρουαζιέρας. Με δύο λόγια, το γαλλικό ιστιοφόρο δεν μπορείς παρά να το αγαπήσεις με την πρώτη εμπειρία και αυτό σας το λέμε από προσωπικές αξέχαστες εμπειρίες («και γιατί να το κρύψουμε άλλωστε», ο υποφαινόμενος είναι λάτρης των πανιών).
Η γαλλική βιομηχανία όμως δεν είναι μόνο το ιστιοφόρο. Ο 2Ιος αιώνας την φέρνει να έχει κάνει μεγάλα βήματα και στο χώρο του μηχανοκίνητου, που έχει φτάσει σε σημαντικό σημείο εξέλιξης και χρόνο με το χρόνο μεγαλώνει, ανοίγοντας διάπλατους νέους ορίζοντες. Βέβαια, ο δρόμος είναι ακόμα πολύ μακρύς για να φτάσει το γαλλικό μηχανοκίνητο να καταλάβει μεγάλη πίτα στο διεθνές στερέωμα, αφού έχει να παλέψει με κολοσσούς όπως τους Ιταλούς, τους Βρετανούς αλλά κυρίως τους Αμερικάνους που στην κατηγόρια του μικρού μηχανοκίνητου είναι πολύ ανταγωνιστικοί. Σήμερα το μηχανοκίνητο είναι ίσως μια δύσκολη αγορά για τη γαλλική βιομηχανία, αλλά η προσπάθεια είναι αισθητή και κανείς δεν ξέρει τι επιφυλάσσει το μέλλον. Δεν αποκλείεται να δούμε και εδώ μια ακόμα γαλλική επανάσταση, με τον ίδιο τρόπο που έγινε στον τομέα του ιστιοφόρου. Και στο μηχανοκίνητο επαναλαμβάνεται η γαλλική συνταγή της επιτυχίας που είναι η απλότητα, η λειτουργικότητα και η προσιτή τιμή απόκτησης.
Ολοκληρώνοντας τη σύντομη αναδρομή μας στην ιστορία της γαλλικής βιομηχανίας σκαφών αναψυχής θα πρέπει να πούμε πως, το γαλλικό ιστιοφόρο έχει κερδίσει πολύ σημαντικό έδαφος στην προτίμηση του κοινού. Από τα πρώτα απλά ιστιοφόρα της αρχής της ιστορίας η Γαλλία έχει να επιδείξει σημαντικότατα μοντέλα, πολλά από τα οποία έχουν αφήσει εποχή. Σήμερα η σύγχρονη τεχνολογία αλλά και η έξυπνη σχεδίαση πολλών προικισμένων Γάλλων σχεδιαστών και όχι μόνο, αλλά και ο ανταγωνισμός έφτασαν το ιστιοφόρο σε εκπληκτικά επίπεδα, που δεν έχει να ζηλέψει σε ποιότητα βιομηχανίες άλλων χωρών, οι οποίες θεωρούνταν περισσότερο «ποιοτικές» και λιγότερο παραγωγικές. Το γαλλικό σκάφος βρίσκεται στην κορυφή και δεν προβλέπεται τίποτα να το εκτοπίσει από τη θέση που τόσο δίκαια κέρδισε.
Μια βιομηχανία για να φτάσει στο επίπεδο της γαλλικής χρειάζεται και την κατάλληλη υποδομή, που στην προκειμένη περίπτωση ήταν η Ομοσπονδία βιομηχανιών στον τομέα του σκάφους αναψυχής μια οργάνωση στην υπηρεσία των επαγγελματιών του κλάδου. Η Federation des Industries Nautiques (FIN) που ιδρύθηκε το 1964 έχει σαν κύριο σκοπό της να ενισχύει, να συμβουλεύει και να βοηθά το χώρο, αλλά και να υπερασπίζεται, να αντιπροσωπεύει και να προβάλλει στο εσωτερικό και το εξωτερικό όλα τα θέματα της γαλλικής βιομηχανίας στον τομέα του σκάφους αναψυχής. Σήμερα, με Πρόεδρο την Κα. Annette Roux (Group Beneteau) αριθμεί πάνω από 760 μέλη και αντιπροσωπεύει το 80% του τομέα αυτού, δηλαδή τους κατασκευαστές τα ιστιοφόρα και τα μηχανοκίνητα, δηλαδή τα σκάφη αναψυχής γενικότερα, τον εξοπλισμό και εξαρτισμό, τις επιχειρήσεις ναυλώσεων (θαλάσσης και ποταμών), τη συντήρηση την αγορά και πώληση, τα θαλασσινά σπορ και τις χρηματοδοτήσεις. Η Ομοσπονδία βοηθά και συμβουλεύει τις επιχειρήσεις σε πάρα πολλούς τομείς κάτι που είναι αναγκαίο για την ανάπτυξη της ίδιας της βιομηχανίας. Αλλά και προς τα έξω κάνει σημαντική δουλειά, πληροφορώντας το κοινά και τα μέσο ενημέρωσης για τις εξελίξεις και δραστηριότητές της.
Αλλά οι δραστηριότητες δεν σταματούν εδώ. Η Federation des Industries Nautiques είναι ακόμη διοργανώτρια των ναυτικών σαλονιών του Παρισιού, των Κανών και της Maritima και διευθύνει το μεγάλο πλωτό σαλόνι Grand Pavois στη Rochelle. Επίσης διοργανώνει τα γαλλικά εθνικά περίπτερα στα μεγαλύτερα ναυτικά σαλόνια, όπως το ΜΕΤS του Amsterdam, η ΒΟΟΤ του Dusseldorf και άλλες ναυτικές εκθέσεις. Ακόμα είναι ιδρυτικό μέλος του International Council of Marine Industry Association (ICOMIA) και του ΕCΝΙ που είναι π Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία των Ναυτικών Βιομηχανιών. Η Federation des Industries Nautiques είναι ένας ζωντανός οργανισμός με έντονη δραστηριότητα, τα αποτελέσματα του οποίου μπορεί κανείς να δει σε μικρογραφία στο διεθνές σαλόνι του Παρισιού.
