Διάσωση ανθρώπου στη θάλασσα
Τα σκάφη και τα μυστικά τους
Η αντιμετώπιση μιας κατάστασης ανάγκης
Του Μάκη Ματιάτου
Δεν είναι λίγες οι φορές που ένα μέλος του πληρώματος «φεύγει» στη θάλασσα για κάποιο λόγο. Και δεν είναι λίγες οι φορές που ένα τέτοιο περιστατικό έχει αποβεί μοιραίο επίσης για κάποιους λόγους. Φυσικά η αντιμετώπιση είναι η πρόληψη, αλλά… Εδώ θα ασχοληθούμε με την αντιμετώπιση και τις ενέργειες για την αποκατάσταση της φυσικής επαφής με το θύμα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως το να βρεθεί ξαφνικά κάποιος στη θάλασσα είναι μια σοβαρή περίπτωση, που θα πρέπει να την αντιμετωπίσουμε με απόλυτη σοβαρότητα, ειδικά αν οι καταστάσεις στην περιοχή που ταξιδεύουμε δεν είναι ιδανικές, αν δηλαδή επικρατεί θαλασσοταραχή ή υπάρχει περιορισμένη ορατότητα η αντίδρασή μας επιβάλλεται να είναι άμεση και να προσδιορίζεται από δύο σκέλη, την αποκατάσταση της οπτικής επαφής μας με το θύμα και στη συνέχεια τη διάσωση που δεν είναι άλλο από την αποκατάσταση της φυσικής επαφής με ασφάλεια.
Γενικά θα λέγαμε πως οι άμεσες αντιδράσεις μας θα πρέπει να είναι οι παρακάτω:
1. Φωνάζουμε δυνατά στο υπόλοιπο πλήρωμα «άνθρωπος στα θάλασσα» και κάνουμε κράτει.
2. Αναθέτουμε σε έναν από το πλήρωμα να παρατηρεί και να μη χάσει από τα μάτια του την οπτική επαφή με το θύμα, δείχνοντας συνέχεια τη θέση του με τα χέρια.
3. Γυρίζουμε κατά Ι80° το σκάφος μας και κάνοντας αργά, επιχειρούμε να πλησιάσουμε το θύμα.
Μέθοδοι διάσωσης υπάρχουν πολλές. οι περισσότερες από τι οποίες μόνο στη θεωρία είναι εφικτές αν δεν υπάρχει το έμπειρο χέρι και μάτι κάποιου εξοικειωμένου με τη θάλασσα και τα σκάφη. Η πιο απλή και εφόσον οι συνθήκες το επιτρέπουν είναι αυτά που αναφέραμε παραπάνω. Είναι η πλέον ενδεδειγμένη και λογική αντίδραση, βασισμένη στον κοινό νου που όλοι διαθέτουμε. Ας δούμε όμως άλλες τρεις μεθόδους κάθε μία με τα δικά της θετικά και αρνητικά σημεία.
Προσέγγιση με την πλώρη
(σχ. 1)
Κρατάμε αρκετή απόσταση από το θύμα κατά την προσέγγισή μας κόντρα στον καιρό.
Κόβουμε ταχύτητα, κρατώντας μόνο τόση όση χρειάζεται για το τιμόνεμα, κάνοντας πρόσω και κράτει.
Κρατάμε τη θέση του θύματος στην αριστερή (προσήνεμη) μάσκα μας.
Μόλις φτάσουμε αρκετά κοντά, κάνουμε κράτει και πιάνουμε το θύμα με σωσίβιο, σκοινί ή με τα χέρια.
Σβήνουμε τη μηχανή.
Βοηθάμε το θύμα να κάτσει ή να ξαπλώσει σε μια θέση στο σκάφος μέχρι να συνέλθει.
Το πλεονεκτήματα αυτής της μεθόδου είναι ότι ταιριάζει απόλυτα σε σκάφη με χαμηλά έξαλα, όπως για παράδειγμα τα φουσκωτά , επιτρέπει την προσέγγιση κόντρα στον καιρό και περιορίζει τις πιθανότητες να βρεθεί το θύμα κάτω από το σκάφος.
Τα μειονεκτήματα είναι ότι χρειάζεται καλός συντονισμός όταν επιχειρήσουμε να πιάσουμε το θύμα, μπορεί να μην έχουμε καλή ορατότητα όταν αυτό βρίσκεται στην πλώρη μας και φυσικά είναι πολύ δύσκολο να αποκαταστήσουμε τη φυσική επαφή, αν είμαστε μόνοι μας πάνω στο σκάφος.
Προσέγγιση με την μπάντα
(σχ. 2)
Πλησιάζουμε το θύμα, έχοντάς το στην υπήνεμη μπάντα μας.
Μόλις φτάσουμε στο ύψος της θέσης του, κάνουμε κράτει τη μηχανή.
Αφήνουμε το σκάφος να ξεπέσει με τον καιρό προς το σημείο που βρίσκεται το θύμα.
Όταν φτάσουμε δίπλα του, σβήνουμε τη μηχανή και επιχειρούμε να το πάρουμε πάνω.
Τα πλεονεκτήματα αυτής της μεθόδου είναι ότι ταιριάζει σε σκάφη με υψηλή πλώρη, γιατί η προσέγγιση με την μπάντα δεν περιορίζει την οπτική επαφή με το θύμα σε σχέση με την προηγούμενη, όπου πλησιάζουμε με την πλώρη. Επίσης μας δίνει μεγαλύτερο χώρο για να το πάρουμε πάνω, δηλαδή όλη την μπάντα μας. Ακόμα κατά την προσέγγισή μας και κρατώντας το στην υπήνεμη μπάντα μας, το προφυλάσσουμε από το κύμα, αλλά μπορούμε και να το πάρουμε πάνω από την περιοχή του κόκπιτ, όπου το ύψος των εξάλων είναι χαμηλότερο.
Τα μειονεκτήματα είναι ότι η προσέγγισή μας δεν είναι άνετη με φουρτούνα και το κύμα από την μπάντα μας. Επίσης, αν το σκάφος μας είναι μικρό το κύμα μπορεί να μας «ρίξει» πάνω στο θύμα, όταν έχουμε πλησιάσει πολύ.
Η βόλτα του Williamson
(σχ. 3)
Είναι μια μέθοδος που εφαρμόζεται, όταν το ατυχές περιστατικό συμβαίνει τη νύχτα ή με περιορισμένη ορατότητα, με σκοπό να «βρούμε» το θύμα στα τυφλά. Προϋποθέτει ένα προσεκτικό συντονισμό κινήσεων με την πυξίδα, για να οδηγηθούμε ακριβώς στο σημείο του θύματος. Ας παρακολουθήσουμε το σχήμα 3 για να αντιληφτούμε τις ενέργειες.
Με το «άνθρωπος στη θάλασσα» γυρίζουμε 60° δεξιά ή αριστερά, ανάλογα με την ανάγκη. Μόλις φτάσουμε στις 60°, παίρνουμε το τιμόνι όλο ανάποδα μέχρι να έρθουμε 180º σε σχέση με την αρχική μας πορεία. Τον άτυχο φίλο μας θα τον βρούμε στην πλώρη μας, ταξιδεύοντας αντίθετα από την αρχική μας πορεία. Η μέθοδος αυτή πρέπει να δοκιμαστεί με ομαλές συνθήκες κάνοντας εξάσκηση σε άσχετο χρόνο. Αν την επιχειρήσουμε για πρώτη φορά και με τη σύγχυση της στιγμής, είναι σίγουρο πως δεν θα είναι επιτυχημένη.
Στο μηχανοκίνητο σκάφος το κυριότερο λάθος που κάνουμε και το οποίο έχει σαν αποτέλεσμα να βρεθεί άνθρωπος στη θάλασσα, είναι ο χειρισμός του. Απότομο ξεκίνημα, απότομη αύξηση στροφών και επιτάχυνσης, ξαφνική αλλαγή πορείας είναι μερικά από αυτά τα λάθη. Ακόμα, αν δεν κρατιόμαστε καλά όταν κινούμεθα με ταχύτητα ή στραβοπατήσουμε, αν καθόμαστε πάνω στην κουπαστή ή στα μπαλόνια του φουσκωτού, διατρέχουμε κίνδυνο να βρεθούμε στα θάλασσα με κάποιο ξαφνικό χειρισμό του τιμονιέρη. Ο ρόλος του ανθρώπου στο τιμόνι δεν είναι μόνο να τιμονεύει, αλλά και να ενημερώνει έγκαιρα το πλήρωμα για τις προθέσεις του, κυρίως αν πρόκειται να κάνει κάποιο ακραίο χειρισμό ή αλλαγή στην πλεύση, έτσι ώστε οι επιβαίνοντες να κρατηθούν ανάλογα. Η θάλασσα και τα σκάφη είναι απόλυτα ασφαλή, αν κυβερνάμε με το μυαλό και όχι με την παρόρμηση της στιγμής.