Ιστιοφόρα Σκάφη : Αντοχή θραύσης
Ιστιοφόρα ΣκάφηΣτο ιστιοφόρο τα ξάρτια είναι εκείνα που πρέπει να ανταποκριθούν στο δύσκολο έργο μιας καλά ρυθμισμένης ιστιοφορίας. όπως ξέρουμε παίζουν σημαντικό ρόλο στην ασφάλεια του σκάφους, κρατώντας σίγουρα τις δυνάμεις που εξασκούνται πάνω στα πανιά.
Τα παταράτσα και τα μαγγιόρα (σχήμα 1) είναι τα ξάρτια που ξεκινούν από το άλμπουρο και καταλήγουν στο κατάστρωμα, πιάνοντας πάνω στις ξαρτόριζες. Οι ξαρτόριζες πάλι είναι εκείνες που δέχονται και μεταφέρουν τις δυνάμεις στο κύτος. Είναι «φυτεμένες» στο κατάστρωμα και «δένουν» πάνω σε νομείς, φτάνοντας μέχρι την καρίνα.
Είναι βέβαιο πως λίγοι ιδιοκτήτες ιστιοπλοϊκών σκαφών έχουν ποτέ ελέγξει την κατάσταση, την πιθανή φθορά και την αντοχή τους. ΄Ομως η φθορά τους είναι γεγονός, αφού έχουν να αντισταθούν σε μεγάλα φορτία από την ιστιοφορία. Η φθορά δεν φαίνεται εύκολα γι αυτό χρειάζεται να γίνεται κάποιος περιοδικός έλεγχος, προκειμένου να διαπιστώσουμε αν η αντοχή τους είναι το ίδιο καλή όσο και των συρματόσχοινων.
Για να αποφύγουμε τη γρήγορη φθορά τους, θα πρέπει να προσέξουμε το άνοιγμα της διχάλας του εντατήρα να εφαρμόζει ακριβώς στο πάχος της ξαρτόριζας, έτσι ώστε το ξάρτι να μην «παίζει» (σχήμα 2).
Επίσης αποφεύγουμε να «δένουμε» το ξάρτι πάνω στη ξαρτόριζα με ναυτικά κλειδιά. Ο καλύτερος και πρακτικότερος τρόπος είναι η χρησιμοποίηση toggles, δηλαδή των ειδικών σκαλμών ευθυγράμμισης του ξαρτιού με την ξαρτόριζα.
΄Ενας εύκολος τρόπος ελέγχου είναι να μετρήσουμε το πάχος και την απόσταση της τρύπας από το ανώτατο τμήμα της ξαρτόριζας, όπως φαίνεται στο σχήμα 3,
και μετά να υπολογίσουμε την αντοχή της στη θραύση με βάση τον παρακάτω τύπο:
Αντοχή στη θραύση (kg) = πάχος (mm) x απόσταση (mm) x 40 (kg/mm²).
Το ανοξείδωτο έχει αντοχή στη θραύση 40-60 kg/mm², δηλαδή 40 με 60 κιλά ανά τετραγωνικό χιλιοστό του μέτρου.
Για παράδειγμα έστω ότι η ξαρτόριζα έχει πάχος 10 mm και η απόσταση της τρύπας από το πάνω σημείο είναι 12 mm. Το φορτίο θραύσης της ξαρτόριζας θα είναι 10 mm x 12 mm x 40 kg/mm² = 4.800 kg.