Oμιλία του Γ. Βερνίκου με θέμα «ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ»

Γενικά

Αποσπάσματα ομιλίας του ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΕΡΝΙΚΟΥ στην Αίθουσα Γερουσίας της Βουλής των Ελλήνων στα πλαίσια διοργάνωσης συνεδρίου με αφορμή την πρόσφατη σύζευξη πολιτισμού και τουρισμού σε ένα Υπουργείο με θέμα «ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ»

Ο τουρισμός είναι ένα σύνολο υπηρεσιών που συνδέεται με ποικίλες δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων η διαμονή, η μεταφορά, η διατροφή, οι διάφορες δράσεις, αθλητικές και άλλες δραστηριότητες, η ικανοποίηση των αισθήσεων, κλπ. Συγχρόνως ο τουρισμός εξαρτάται από τις υποδομές, τη φορολογική πολιτική, το δίκτυο πωλήσεων του προϊόντος, τις ακτοπλοϊκές, οδικές και αεροπορικές μεταφορές, την ποιότητα του περιβάλλοντος, τη συμπεριφορά των κατοίκων και την αντίληψη που έχουν για την ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών και τον πολιτισμό. Ο τουρισμός διαπερνάει λοιπόν οριζόντια όλες τις επιμέρους πολιτικές του κράτους και της δημόσιας διοίκησης και στα πλαίσια αυτά δεν είναι τυχαίο ότι από τον τουριστικό κόσμο, που θεωρεί ότι η Ελλάδα έχει συγκριτικό οικονομικό πλεονέκτημα στο συγκεκριμένο τομέα, διεκδικεί τη δημιουργία ενός υπερ-Υπουργείου Τουρισμού, που να περιλαμβάνει όλα τα επιμέρους θέματα που διαμορφώνουν το τελικό τουριστικό προϊόν. Στα πλαίσια αυτά, κατά καιρούς έχει υποστηριχθεί όπως δημιουργηθεί φορέας στα πλαίσια του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης, ο οποίος θα έχει στόχο την ανάδειξη, την προβολή και την καλύτερη προώθηση και εκμετάλλευση του προϊόντος «πολιτισμός».

· O πολιτισμός από πλευράς Πολιτείας θεωρείται αντίστοιχα μια δράση που διατρέχει οριζόντια όλες τις πολιτικές της. Η προτεραιότητα ανάδειξης του φυσικού, ιστορικού και καλλιτεχνικού πλούτου της χώρας αποτελεί προτεραιότητα για τη διαφύλαξη της ποιότητας της ζωής μας.

· Με αφορμή τη δημιουργία κοινού Υπουργείου για τον πολιτισμό και τον τουρισμό, τίθεται ένα άμεσο θέμα κατά πόσο αυτή είναι η καλύτερη δυνατή επιλογή. Σε επίπεδο καθαρά οικονομικό, όπως ήδη αναφέρθηκε, ο τουρισμός θα προτιμούσε ένα κοινό Υπουργείο με αναπτυξιακές και οικονομικές δραστηριότητες, όπως τις υποδομές, τις μεταφορές, το χωροταξικό, κλπ. Με δεδομένο όμως ότι σήμερα έχουμε μια δηλωμένη κυβερνητική απόφαση για τη σύζευξη πολιτισμού και τουρισμού σ’ ένα Υπουργείο -και μάλιστα με διάθεση να κρίνει τα αποτελέσματα των πολιτιστικών δράσεων με ποσοτικά-οικονομικά κριτήρια- για να πετύχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στα νοήματά μας, στις αντιθέσεις που υπάρχουν, στο τι επιδιώκουμε και πως θα το πετύχουμε.

· Αναφέρομαι σε τέσσερα επίπεδα ιδιαίτερης σχέσης τουρισμού και πολιτισμού:

α) Στην ποιότητα και τη συντήρηση των υποδομών, την καθαριότητα, την ηχητική και οπτική ρύπανση, την αισθητική των αρχιτεκτονικών μορφών, την ποιότητα των δημόσιων και ιδιωτικών χώρων, κλπ.

β) Στην ιστορία, στο αρχαιολογικό, βυζαντινό και νεότερο μνημειακό περιβάλλον.

γ) Στη σύγχρονη πολιτισμική δημιουργία και δραστηριότητα σε κάθε μορφή τέχνης, μουσικής, αισθητικής και σύγχρονης πολιτιστικής δραστηριότητας.

δ) Στη συμπεριφορά των κατοίκων και τη συνείδηση που έχουν για την προσφορά τουριστικών υπηρεσιών, στην έννοια της φιλοξενίας, του χαμόγελου, της ποιότητας υπηρεσιών.

Είναι προφανές ότι η σχέση πολιτισμού και τουρισμού δεν είναι απλά στενή, αλλά ο πολιτισμός είναι προϋπόθεση ώστε να υπάρχει βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.

· Η δημιουργία του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού καλείται όμως, πέρα από το να βοηθήσει στη σωστή και οικονομική σύζευξη λειτουργίας των σχέσεων πολιτισμού-τουρισμού -που αναβαθμίζουν και εμπλουτίζουν σημαντικά το τουριστικό προϊόν- να συμβάλει στην αντιμετώπιση κρίσιμων τουριστικών προβλημάτων όπως: α) Στη χάραξη τουριστικής πολιτικής. β) Στη μετεξέλιξη του ΕΟΤ σε Οργανισμό Τουριστικής Προβολής και Μάρκετινγκ. γ) Στη στρατηγική αερομεταφορών και γενικότερα δικτύου μεταφορών. δ) Στην ανάπτυξη στρατηγικών υποδομών όπως γκολφ, μαρίνες, ποιοτικές τουριστικές κατοικίες, κλπ. ε) Στη συμβολή της δημιουργίας του ειδικού τουριστικού χωροταξικού σχεδίου. στ) Στο θέμα της διαρκούς επιμόρφωσης των εργαζομένων. ζ) Στην προσέλκυση επενδυτών με ιδιαίτερη ευαισθησία στα θέματα της αειφορίας και του περιβάλλοντος. η) Στη διαρκή αναβάθμιση του τουρισμού, αναδεικνύοντας και τον πλούτο των επιμέρους τουριστικών περιοχών, προϊόντων και επιλογών.

· Ο τουρισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον πολιτισμό. Ενώ όμως ο τουρισμός είναι οικονομικό μέγεθος, που μετράει αφίξεις, απασχόληση, συνάλλαγμα, κλπ, ο πολιτισμός εμπεριέχει αξίες και άϋλα αγαθά που έχουν άλλη διάσταση από την καθαρά οικονομική. Η σύζευξη των εννοιών και των λέξεων δεν είναι εύκολη και πολλές φορές υπάρχει μεγάλη αδυναμία να δούμε το βάθος και την ουσία, ερμηνεύοντας ο καθένας τα νοήματα από τη δική του σκοπιά.. Ενδεικτικά αναφέρω ότι, όταν μια τουριστική επιχείρηση ζητά από την Αρχαιολογική Υπηρεσία ένα έγγραφο, ο χρόνος έχει τελείως διαφορετική σημασία για την επιχείρηση, που χρειάζεται άμεσα οικονομικά αποτελέσματα, από την έννοια του ιστορικού χρόνου που έχει η Αρχαιολογική Υπηρεσία. Η αδυναμία ξεκάθαρων σκέψεων και έλλειψης στρατηγικής για τους επιμέρους τομείς, ιδιαίτερα όταν συγχέεται η οικονομική δραστηριότητα με νοοτροπίες, συναισθήματα και ιδέες, είναι ένα σημαντικό θέμα. Στη χώρα μας έχουμε παράδοση να θεωρούμε το συμβιβασμό αρνητική έννοια όταν αναζητούμε σημεία ισορροπίας, με αποτέλεσμα συνήθως να επικρατούν ακραίες απόψεις, ανομία, αυθαιρεσία και απραξία, πνίγοντας κάθε υγιή δημιουργία. Το αρνητικό αυτό αποτέλεσμα ισχύει τις περισσότερες φορές ταυτόχρονα και για τις επιχειρήσεις και για τον πολιτισμό και για το περιβάλλον.

· Το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού έχει ν’ αντιμετωπίσει ένα πολύπλευρο έργο σε μία ιδιαίτερα δύσκολη οικονομική συγκυρία, με αντιτιθέμενες απόψεις, συμφέροντα και πολλαπλές αγκυλώσεις. Ένα έργο που επεκτείνεται από την προστασία, ανάδειξη, αξιοποίηση και προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς και του φυσικού κάλους, μέχρι την ανάπτυξη νέων μορφών τουρισμού και την ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος με τη διαμόρφωση πλαισίου μακρόχρονης και αποτελεσματικής τουριστικής πολιτικής. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να δώσω μία συμβουλή για τις προτεραιότητες του Υπουργείου: Να προσπαθήσει να μεγιστοποιήσει το τουριστικό προϊόν. Να συμβάλλει ώστε η κοινωνία να συνειδητοποιήσει ότι, έχοντας αυξημένη τουριστική συνείδηση και ευαισθησία, δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας και ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο για όλους. Να προσπαθήσει να συμπτύξει την έννοια χρόνου, όπως την εννοεί ο τουριστικός επιχειρηματίας, με τη βαθύτερη ράθυμη, νωχελική, συντεχνιακή και εγωιστική νοοτροπία μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας και της δημόσιας διοίκησης. Αυτό είναι το σημαντικότερο και για τους τουριστικούς επιχειρηματίες και για όσους συμβάλουν στη σύγχρονη πολιτισμική δημιουργία.

Με βάση τα παραπάνω, αναφέρω ενδεικτικά μία σειρά από σκέψεις και θέματα για συζήτηση επιγραμματικά, για να μη μακρηγορήσω:

1. Τις σχέσεις αγωγής, παιδείας, θεσμικού πλαισίου, πολιτισμού, περιβάλλοντος και τουρισμού. Μπορούμε να έχουμε φιλοδοξίες για τον τουρισμό μας χωρίς ένα πολιτισμικό υπόβαθρο και χωρίς αντίστοιχη παιδεία των ανθρώπων που τον προσφέρουν και τον υποδέχονται;

2. Ποιος ο ρόλος του πολιτισμού σε μία κοινωνία όπου στην κλίμακα αξιών το χρήμα και η κατανάλωση είναι ιδιαίτερα υψηλά, παρουσιάζει παρακμιακά φαινόμενα και συγχρόνως ψάχνει να αγκιστρωθεί από σταθερά σημεία αναφοράς;

3. Υπάρχει σήμερα ομογενοποίηση στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης και πολιτισμική υποβάθμιση; Μπορούμε να προσεγγίσουμε τον πολιτισμό με άλλο τρόπο;

4. Το αποστεωμένο αρχαιολογικό περιβάλλον -που ίσως είναι αναγκαστικά περιχαρακωμένο- πως μπορεί να γίνει κομμάτι της περιήγησης και της καθημερινής ζωής;

5. Πως μεταλαμπαδεύεται η εμπειρία και πως συνδέεται ο μύθος με το σήμερα;

6. Ποια είναι η σχέση μεταξύ βραχυχρόνιου και μακρυχρόνιου σχεδιασμού για τις τουριστικές επιχειρήσεις και ποια για τον πολιτισμό; Υπάρχουν αντικρουόμενα συμφέροντα; Πως ορίζεται ο ρόλος της ποιότητας και της ισορροπίας στον πολιτισμό;

7. Οι τουριστικές επιχειρήσεις πρέπει να είναι ανταγωνιστικές και να επιδιώκουν το κέρδος. Λειτουργούν σωστά; Λειτουργεί ο ανταγωνισμός; Ποια είναι η σχέση των τουριστικών επιχειρήσεων με τον πολιτισμό; Ποια είναι η σχέση του χρόνου ανάμεσα στις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και της ανάγκης ανταγωνιστικότητας των σημερινών επιχειρήσεων;

8. Στις τουριστικές επιχειρήσεις συχνά υπάρχει «ανάλωση» του περιβάλλοντος. Ισχύει αυτό για τον πολιτισμό; Υπάρχει η έννοια της αειφορίας στον πολιτισμό;

9. Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην αμφισβήτηση, τη διαβούλευση και την αποτελεσματικότητα της δημοκρατίας, που είναι ζητούμενα της κοινωνίας, με την ανταγωνιστικότητα των τουριστικών επιχειρήσεων; Πως λαμβάνονται κρίσιμες αποφάσεις; Ποιος ο ρόλος των τοπικών κοινωνιών;

10. Ποια είναι η σχέση εξουσιαστικών μηχανισμών και οικονομίας της αγοράς, που έχουν κυρίως να κάνουν με τον τουρισμό και της Κοινωνίας των Πολιτών, που έχει κυρίως να κάνει με τον πολιτισμό;

11. Πως ο πολιτισμός συμβάλει στον εμπλουτισμό, στην αναγέννηση και στην ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος στα πλαίσια της αειφόρου ανάπτυξης; Πως συνδέεται με την παραγωγή σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο;

12. Εγκλωβίζει ο ιστορικός πολιτιστικός πλούτος το σημερινό άνθρωπο στην αδράνεια όταν λαμβάνεται σαν δεδομένος; Έχουμε αναπτύξει τον πολιτισμικό μας πλούτο όσο μπορούμε; Μπορεί να υπάρξει ποιότητα ζωής και ισορροπίας στον άνθρωπο χωρίς πολιτιστική δραστηριότητα;

Ανεξάρτητα από την κύρια ομιλία, για την εξειδικευμένη συζήτηση και πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση του θέματος, είναι σκόπιμο να ληφθούν υπόψη και οι εξής σκέψεις και σημειώσεις:

· Ο πολιτισμός παρουσιάζει θεμελιακό πρόβλημα ορισμού και το ίδιο συμβαίνει με το συγγενή όρο «κουλτούρα». Ο πολιτισμός εκφράζει κυρίως την ανάγκη παγκοσμιοποίησης του διαφωτισμού και την πίστη του ανθρώπου σε μια συνεχή προσπάθεια προόδου και ολοκλήρωσης της ανθρωπότητας, με τις κοινωνίες να οφείλουν, η καθεμία με το δικό της τρόπο, να γίνουν συμμέτοχες του ενιαίου πολιτισμού, ακολουθώντας το παράδειγμα των πιο προχωρημένων μεταξύ τους κοινωνιών. Στον 19^ο αιώνα ο όρος πολιτισμός συνδέεται με την έννοια της προόδου, της τελειοποίησης και της κριτικής αξιολόγησης. Σήμερα, με τον όρο «πολιτισμό» έχουμε την τάση να συμπεριλαμβάνουμε τις διάφορες κουλτούρες. Μ’ αυτό το πρίσμα ο πολιτισμός αντιπροσωπεύει την ενότητα και η κουλτούρα τη διαφοροποίηση.

· Στην αναθεωρημένη στρατηγική της Λισσαβόνας προτείνεται η επιτάχυνση της βασικής επιδίωξης για προώθηση της παιδείας και του πολιτισμού. Επικεντρώνεται σε θέματα που αφορούν την οικονομία της γνώσης, την έρευνα και την ανάπτυξη, την ίδρυση ευρωπαϊκού ινστιτούτου τεχνολογίας, τη ψηφιακή επανάσταση και παράλληλα αναγνωρίζει ότι ο τομέας του πολιτισμού συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή καθώς: α) αποτελεί ένα ραγδαία αναπτυσσόμενο κλάδο β) συμβάλει σημαντικά στον ευρωπαϊκό Α.Ε.Π γ) δημιουργεί θέσεις εργασίας, κυρίως υψηλής κατάρτισης δ) συμβάλει στην ανάπτυξη άλλων τομέων της οικονομίας ε) προωθεί την ευρωπαϊκή συνοχή συνθέτοντας τα διαφορετικά στοιχεία των λαών της σ’ ένα ενιαίο ευρωπαϊκό πολιτισμό. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι συνολικές πωλήσεις στον τομέα του πολιτισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2003 ήταν 654 δις Ευρώ, ενώ στην αυτοκινητοβιομηχανία ήταν 271 δις Ευρώ και στον τομέα τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας 541 δις Ευρώ. Ο τομέας του πολιτισμού αναπτύχθηκε την περίοδο 1999 – 2003 κατά 20%, τρεις φορές ταχύτερα από την ανάπτυξη της υπόλοιπης ευρωπαϊκής οικονομίας. Το 2004, 5,8 εκατ. εργαζόμενοι απασχολήθηκαν στον τομέα του πολιτισμού. Επιπρόσθετα, εκτός από την άμεση συμβολή του πολιτισμού, υπάρχει και η έμμεση, όπως η συμβολή του πολιτισμού στην ψηφιακή επανάσταση, την περιφερειακή ανάπτυξη και την ανάπτυξη του τουρισμού. Η συμβολή του τομέα πολιτισμού στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ έφτασε το 2,6%.

· Ο τομέας του τουρισμού εκπροσωπεί το 5,5% του ευρωπαϊκού Α.Ε.Π. και η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί βασικό κριτήριο για την επιλεξιμότητα περιοχών ως τουριστικών προορισμών. Σύμφωνα με τις προτεραιότητες του Υπουργείου Πολιτισμού τα προηγούμενα χρόνια, αυτές ήταν: Το νέο Μουσείο της Ακρόπολης, οι δράσεις του προγράμματος «Παιδεία-Πολιτισμός», η προώθηση νέων θεσμών διεθνούς εμβέλειας όπως ευρωπαϊκά βραβεία, Bienale αρχιτεκτονικής, κλπ., δραστηριότητες συντήρησης και ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων, ίδρυση και εκσυγχρονισμός μουσείων, αγορά διατηρητέων κτιρίων για πολιτικές χρήσεις. Το Υπουργείο Πολιτισμού, στα πλαίσια ποιοτικής βελτίωσης του τουριστικού προϊόντος, κάθε χρόνο πραγματοποιεί εκατοντάδες έργα, όπως αναβάθμιση υποδομών και υπηρεσιών αρχαιολογικών χώρων, κλπ.

· Ενώ ο πολιτισμός αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης, που παραμένει ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά κέντρα παγκόσμια, υπάρχει ιδιαίτερη ανησυχία για την ταχύτητα της τεχνολογικής και οικονομικής εξέλιξης και για τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης. Σ’ αυτό το πλαίσιο οι τέχνες και ο πολιτισμός έχουν ένα σημαντικό ρόλο να παίξουν στη διατήρηση και την ενίσχυση της κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας και τρόπου ζωής.

· Τα πολιτιστικά προϊόντα διαφοροποιούνται σημαντικά από τα υπόλοιπα προϊόντα, όπως ήδη ανέφερα. Σε αντίθεση με τα βιομηχανικά προϊόντα, τα πολιτιστικά προϊόντα δεν καταναλώνονται ανά μονάδα σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή, αλλά κάθε μονάδα σχεδιάζεται για να χρησιμοποιηθεί επανειλημμένα από αρκετούς καταναλωτές, με αποτέλεσμα να αποκτούν μεγαλύτερη αξία κατά τη χρήση τους. Ενώ η προσέγγιση του πολιτισμού μπορεί να είναι αισθητική, ανθρωπολογική και εμπορική, πρέπει να παρατηρηθεί ότι το σημαντικότερο θέμα που αφορά τον πολιτισμό δεν είναι η κληροδότηση του παρελθόντος αλλά οι εφευρετικές και δημιουργικές δυνατότητες του παρόντος. Είναι η δυνατότητα που παρέχεται στα μέλη της κοινωνίας να συμμετάσχουν στη δημιουργία νέων μορφών πολιτισμού στο παρόν και το μέλλον.

· Με τον όρο «πολιτιστικός ή πολιτισμικός τουρισμός» εννοούμε τη μορφή τουρισμού όπου ο πολιτισμός αποτελεί τη βάση για προσέλκυση τουριστών, αλλά και δημιουργεί και τη διάθεση για να ταξιδέψουμε. Οι χώρες με πολιτιστική κληρονομιά θεωρούν ευκαιρία να διαφοροποιούν το τουριστικό τους προϊόν και να διεκδικούν μερίδιο αγοράς παρουσιάζοντας ολοκληρωμένες τουριστικές υπηρεσίες. Συνήθως στον πολιτιστικό τουρισμό ενός τόπου περιλαμβάνουμε: Την ιστορία και την αρχαιολογία, το λαό και τον τρόπο ζωής του, την πολιτιστική εξέλιξη, τις τέχνες και την αρχιτεκτονική, το φαγητό, το κρασί και την τοπική παραγωγή, την κοινωνική, οικονομική και πολιτική δομή, τη μορφολογία της περιοχής, τα διάφορα φεστιβάλ και εκδηλώσεις. Ο πολιτιστικός τουρισμός παρουσιάζεται ως μια βιώσιμη εναλλακτική προοπτική από κοινωνικής, περιβαλλοντικής και οικονομικής σκοπιάς. Απαιτεί όμως σοβαρή προετοιμασία με αντίστοιχες επενδύσεις, έρευνα, σωστή επικοινωνία και στενή συνεργασία ανάμεσα στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

· Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, ο περιηγητικός τουρισμός που περιλαμβάνει και τον πολιτιστικό τουρισμό με έμφαση τους αρχαιολογικούς χώρους, ήταν η κυρίαρχη αιτία ταξιδιού. Σταδιακά υποχώρησε από τον τουρισμό διακοπών με έμφαση τον ήλιο, την αμμουδιά και τη θάλασσα, ο οποίος με τη σειρά του έχει δώσει τη θέση του στον τουρισμό των αισθήσεων και της δράσης. Συγκεκριμένα ο περιηγητικός τουρισμός εκπροσωπεί σήμερα το 16%, ο τουρισμός των δράσεων, χόμπι και αισθήσεων το 52% και το υπόλοιπο το μοιράζονται οι λοιπές μορφές, όπως ο επαγγελματικός, ο συνεδριακός, κλπ. Βέβαια υπάρχει μία μίξη των διαφόρων αυτών κατηγοριών. Έτσι με πρόσφατα στοιχεία, ο λεγόμενος πολιτιστικός τουρισμός σήμερα αυξάνεται με ταχύτερο ρυθμό από το μαζικό τουρισμό και θεωρείται ότι το 37% όλων των διεθνών ταξιδιών περιλαμβάνει και ένα πολιτιστικό στοιχείο. Όλο και περισσότερο η παθητική προσέγγιση μνημείων και έργων τέχνης δεν είναι πια ικανοποιητική. Ο σημερινός πολιτιστικός τουρίστας είναι αυτός που θέλει να καταλάβει ένα τόπο, που θέλει να νοιώσει την ιστορία του. Θέλει να αισθανθεί ότι ζει μέσα σ’ έναν άλλο πολιτισμό και θέλει την εμπειρία της πολιτιστικής «περιπέτειας». Είναι αυτός που θέλει να συγκρίνει το σήμερα με το χθες, να κατανοήσει τους λόγους των αλλαγών και της εξέλιξης.

· Στον πολιτιστικό τουρισμό το παλιό και το καινούργιο θα πρέπει να συνυπάρχουν αρμονικά στο συνολικό πολιτιστικό τουριστικό προϊόν. Η παράδοση, στην πιο γνήσια και αυθεντική της μορφή χωρίς παραχαράξεις αλλά και έξυπνα επιλεγμένα αξιοπρόσεκτα στοιχεία της σύγχρονης ζωής και τέχνης. Η σωστή αναλογία μεταξύ διασκέδασης και πολιτιστικής ψυχαγωγίας αποτελεί σημαντικό στοιχείο για τη δημιουργία θετικών εντυπώσεων και συναισθημάτων που θα καταλάβουν προνομιακή θέση στην μνήμη.

· Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στην ευαισθητοποίηση των πολιτών και στην προστασία του πολιτιστικού και φυσικού πλούτου της χώρας. Στα πλαίσια αυτά το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού έχει προδημοσιεύσει την πράξη «πράσινος τουρισμός», που αποτελεί μία επιμέρους πρωτοβουλία του Υπουργείου στο πλαίσιο του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» 2007-2013 (ΕΠΑΕ). Η συγκεκριμένη πράξη αφορά στην υλοποίηση επενδύσεων στον τομέα του τουρισμού από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται ως ξενοδοχεία ή λοιπά τουριστικά καταλύματα και αποσκοπεί στην ανάπτυξη της περιβαλλοντικής συνείδησης των εμπλεκομένων στην τουριστική διαδικασία και της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης των τουριστικών επιχειρήσεων, στην αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών και των περιβαλλοντικών επιδόσεων και στη δημιουργία υποδομών που πληρούν κριτήρια οικολογικής πιστοποίησης.

· Σύμφωνα με μελέτη του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων με θέμα «η πρόκληση της ανταγωνιστικότητας του τουρισμού»:

α) Οι ελληνικοί προορισμοί σε σύγκριση με βασικούς μεσογειακούς ανταγωνισμού βρίσκονται κάτω του μέσου όρου στις περισσότερες κατηγορίες που έχουν σχέση με την επιχειρηματικότητα, τους ανθρώπινους πόρους, τις συνεργασίες και την περιβαλλοντική συνείδηση.

β) Το 90% των εθνικών σχεδίων τουριστικής ανάπτυξης διεθνώς είτε εφαρμόζονται ελάχιστα είτε δεν εφαρμόζονται καθόλου. Ο κύριος λόγος είναι ότι το εκάστοτε αρμόδιο Υπουργείο δεν επηρεάζει σχεδόν ποτέ περισσότερο από το 20% των παραγόντων που διαμορφώνουν την ανταγωνιστικότητα της τουριστικής οικονομίας.

γ) Στο άμεσο μέλλον οι τουριστικοί προορισμοί θα πρέπει να προσαρμοστούν σ’ ένα πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον, όπου η βιωσιμότητα και η κερδοφορία των τουριστικών επιχειρήσεων θα είναι περισσότερο από ποτέ πολύπλοκη και δυσκολότερη.

δ) Απαραίτητη προϋπόθεση για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού είναι η επανατοποθέτηση της κυβέρνησης απέναντι στον τουρισμό και η αντίστοιχη προσαρμογή της κυβερνητικής δράσης.

*Ο Γιώργος Βερνίκος είναι Πρόεδρος της VERNICOS YACHTS, Αντιπρόεδρος του ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ και Επίτιμος Πρόεδρος της ΕΝΩΣΗΣ ΠΛΟΙΟΚΤΗΤΩΝ ΕΛΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ. Είναι Πρόεδρος του ελληνικού γραφείου της GREENPEACE και συμμετέχει στη διοίκηση του ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ.