Εξαρτισμός Masthead- Με τον πρότονο στην κορυφή
Ιστιοφόρα ΣκάφηΜε τον πρότονο στην κορυφή
Του Μάκη Ματιάτου
Όταν ο πρότονος και ο επίτονος «πιάνουν» στην κορυφή του καταρτιού, τότε λέμε ότι η ιστιοφορία του σκάφους είναι masthead. Είναι η κλασική ιστιοφορία για σκάφη κρουαζιέρας.
Ο εξαρτισμός masthead περιλαμβάνει τον πρότονο, τον επίτονο μονό ή διπλό, καθώς και τα παταράτσα, που ξεκινούν από την κορυφή του άλμπουρου. Στον τύπο αυτόν του εξαρτισμού, η κάμψη του ιστού είναι δυνατή μόνο μέσα σε περιορισμένα όρια, σε αντίθεση με τον αντίστοιχο fractional, που επιτρέπει μεγάλη κάμψη της κορυφής του. Αυτό σημαίνει ότι, ο ιστιορράτττης θα πρέπει να προσέξει να κάνει τη μαΐστρα πιο στεγνή.
Ο κλασικός εξαρτισμός του masthead περιλαμβάνει δύο παταράτσα, πρότονο, επίτονο, δύο πρυμιά μαγγιόρα και δύο πλωριά μαγγιόρα, που όμως
μπορούν να αντικατασταθούν από ένα baby stay, δηλαδή ένα ξάρτι που πιάνει στο ύψος του σταυρού στο πλωριό μέρος του καταρτιού και καταλήγει στο κατάστρωμα, πάνω στη νοητή κεντρική γραμμή του σκάφους. Ο ρόλος των πλωριών μαγγιόρων ή του baby stay είναι να «τραβούν» το κατάρτι από τον σταυρό πλώρα.
Πρότονο λέμε το ξάρτι εκείνο που πιάνει από την κορυφή του άλμπουρου και καταλήγει στην πλώρη. Συνήθως πάνω στον πρότονο πιάνει και το
σύστημα furling της τζένοας. Επίτονος λέγεται το ξάρτι, που πιάνει επίσης από την κορυφή και καταλήγει στην πρύμη. Συνήθως στο τμήμα του επίτονου, κοντά στο κατάστρωμα, υπάρχει ένας δυνατός εντατήρας, που επιτρέπει τη μερική ρύθμιση της κάμψης του ιστού, ανάλογα με την πλεύση μας. Μερικές φορές ο επίτονος μπορεί να είναι διπλός από την κορυφή ή ακόμα και να γίνεται διπλός από ένα σημείο, δημιουργώντας ένα ανάποδο Υ. Παταράτσα
ονομάζονται τα ξάρτια εκείνα που ξεκινούν από την κορυφή του άλμπουρου και περνάνε από τις άκρες των σταυρών, καταλήγοντας δεξιά και αριστερά της
σκάντζας. Μαγγιόρα, πλωριά ή πρυμιά, λέγονται τα ξάρτια που πιάνουν από τη ρίζα των σταυρών και καταλήγουν στο κατάστρωμα (πλωριά όταν καλούν πλώρα και πρυμιά όταν καλούν πρύμα), χωρίς όμως να περνάνε από τις άκρες των σταυρών. Στο σχήμα μας μπορούμε να δούμε τα ξιάρτια μας με την ονομασία τους, όπου α είναι ο πρότονος, β είναι ο επίτονος, γ είναι τα μαγγιόρα και δ, τα παταράτσα.