Αφαλατωτής= Ποιότητα ζωής
Τεχνολογία σκαφώνΑφαλατωτής: Η λύση της λειτουργίας στο σκάφος αναψυχής- και όχι μόνο…
Με την αφαλάτωση στο σκάφος λέμε αντίο στην οικονομία του νερού κατά την διάρκεια της κρουαζιέρας μας. Αποχαιρετούμε την αναγκαστική επίσκεψη στο λιμάνι για ανεφοδιασμό γλυκού νερού & το κουβάλημα μπιτονιών με πόσιμο νερό στο σκάφος.
της Ροδόπης Πετράκη
Η λέξη αφαλατωτής (ή watermaker ή desalinator) είναι μία από τις χιλιοειπωμένες τα τελευταία χρόνια. Ακούγεται συνεχώς στις συζητήσεις που αφορούν στα σκάφη αλλά και γενικότερα τον χώρο της ναυτιλίας. Το ερώτημα είναι αν μπορεί να τοποθετηθεί μια μικρή μονάδα αφαλάτωσης που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες (πλύσιμο, λάτρα) και θα καθιστά πόσιμο το επεξεργασμένο νερό. Οι διαστάσεις, το βάρος καθώς και η τιμή είναι επόμενα σημαντικά ερωτήματα που απασχολούν τους κατόχους σκαφών και όχι μόνο.
Οι αφαλατωτές δεν αφορούν μόνο όσους έχουν σκάφος αναψυχής, αλλά και όσους έχουν εξοχικές κατοικίες δίπλα στην θάλασσα και θέλουν να μάθουν εάν μπορεί να τοποθετηθεί μια μικρή μονάδα αφαλάτωσης στον χώρο τους.
Με την τοποθέτηση ενός αφαλατωτή στο σκάφος, αποκτάμε μια άμεση αστείρευτη πηγή γλυκού νερού από τη θάλασσα ώστε να εξυπηρετούνται όλες οι ανάγκες μας. Νερό για πόση, νερό για το πλύσιμο του καταστρώματος, νερό για οποιαδήποτε χρήση και βέβαια σε ποιότητα πολύ καλύτερη από αυτή που μας παρέχει το δίκτυο νερού της πόλης. Οι μεγάλες δεξαμενές νερού δεν χρειάζονται πια και μπορούν να αντικατασταθούν με αντίστοιχες για καύσιμα ώστε να αυξηθεί η αυτονομία στο σκάφος μας.
Πλέον έχουν περάσει πολλά χρόνια από την πρώτη εγκατάσταση αφαλατωτή σε σκάφος, οπότε η διαδικασία είναι απλή. Ο συνεχής εφοδιασμός του γλυκού νερού στο σκάφος, η κούραση & η ταλαιπωρία περνούν πια στο παρελθόν χάρη στην τεχνολογία.
Μην ξεχνούμε ότι η αναγκαιότητα και επεξεργασία μεγάλης ποσότητας ύδατος ξεκίνησε να αναπτύσσεται κατά τον 20ο αιώνα λόγω της εμφάνισης λειψυδρίας σε πολλές περιοχές της γης. Τώρα πια κέντρα αφαλάτωσης υπάρχουν σχεδόν σε όλα μας τα νησιά και κυρίως στον χώρο του Αιγαίου. Το θαλασσινό νερό μετά την επεξεργασία του καταλήγει για οικιακή, βιομηχανική χρήση και φυσικά μετατρέπεται σε πόσιμο νερό με την βοήθεια φίλτρων.
Όσον αφορά τώρα στο θαλάσσιο χώρο των σκαφών αναψυχής πρέπει να αναφερθεί ότι εδώ και περίπου μισό αιώνα οι αφαλατωτές άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους στον χώρο αυτό και σήμερα διατίθενται και σε μικρές συσκευές compact.
Εδώ θα ασχοληθούμε όσο πιο απλοποιημένα γίνεται με τα συστήματα αφαλάτωσης τα οποία έχουν εφαρμογή στο μικρό ή στο μεγάλο σκάφος αναψυχής. Θα εξετάσουμε την πιο διαδεδομένη και ποιοτικά ανώτερη μορφή επεξεργασίας του θαλασσινού νερού, αυτήν της αντίστροφης όσμωσης.
Η εξέλιξη στο χώρο της τεχνολογίας έχει κατορθώσει να μετατρέψει τους μεγάλους αφαλατωτές των πλοίων σε μίνι «διυλιστήρια» επεξεργασίας του θαλασσινού νερού, οι οποίοι μπορούν να τοποθετηθούν όχι μόνο στο μηχανοστάσιο ενός μικρού σκάφους, αλλά και σε μια ντουλάπα, κάτω από κουκέτες και γενικά σε μικρούς αποθηκευτικούς χώρους. Για παράδειγμα ένας μικρός αφαλατωτής παραγωγής 95 λίτρων γλυκού νερού την ώρα, καταλαμβάνει χώρο μόλις 60x40x50εκ.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην εγκατάσταση ενός αφαλατωτή στο σκάφος αποτελεί η λειτουργία του λόγω της μεγάλης ισχύος που έχει. Με μια ηλεκτρογεννήτρια 3Kw όμως μπορούμε να τοποθετήσουμε έναν αφαλατωτή 30-90 λίτρων/ώρα. Βεβαίως για μεγαλύτερη μονάδα αφαλάτωσης χρειάζεται και μεγαλύτερη ισχύς γεννήτριας. Για τα μικρότερα σκάφη, ιστιοπλοϊκά ή μηχανοκίνητα, όπου η εγκατάσταση και χρησιμοποίηση της γεννήτριας είναι αδύνατη λόγω κόστους ή χώρου, υπάρχουν πολλές εγγυημένες εφαρμογές, στις οποίες η αντλία του αφαλατωτή παίρνει κίνηση από την κύρια μηχανή, που αποδίδει μέχρι 250 λίτρα πόσιμου νερού την ώρα.
Ακόμα υπάρχουν εφαρμογές από ηλεκτρικό ρεύμα 12 ή 24 Volt DC, με μικρές όμως παροχές σε παραγωγή νερού. Η επιλογή της κατάλληλης για τις ανάγκες μας μονάδας είναι κάτι που θα πρέπει να μας απασχολήσει.
Γενικά μπορούμε να πούμε πως με οικονομία κάθε άτομο χρειάζεται γύρω στα 10-15 λίτρα νερό ανά ημέρα. Συνήθως η κατανάλωση είναι γύρω στα 45 λίτρα ημερησίως για κάθε άτομο. Με κανόνα το παραπάνω είναι εύκολο να διαλέξουμε τον κατάλληλο αφαλατωτή για το σκάφος μας.
Η λειτουργία του συστήματος αφαλάτωσης είναι απλή. Μια βοηθητική αντλία τραβά το θαλασσινό νερό και αφού το περάσει από ένα σύστημα προφίλτρων, έπειτα το θαλασσινό νερό εισέρχεται στην αντλία υψηλής πίεσης όπου αποκτά υψηλή πίεση και στην έξοδο από την αντλία έχει μια πίεση 60bar. Με αυτήν την πίεση οδηγείται στις μεμβράνες οι οποίες παράγουν το γλυκό νερό προς τις δεξαμενές του σκάφους. Ταυτόχρονα οι μεμβράνες αυτές απορρίπτουν το θαλασσινό νερό που έχει συμπιεστεί επιβαρυμένο με περισσότερα μόρια αλάτων πίσω στη θάλασσα.
Ένα θέμα το οποίο ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει και είναι σημαντικό, αποτελεί το εάν το νερό που μας παρέχει ο αφαλατωτής είναι πόσιμο. Βεβαίως πίνεται αλλά με κάποιες προυποθέσεις. Το νερό, το οποίο μόλις έχει παραχθεί από τον αφαλατωτή και κατευθύνεται προς την δεξαμενή είναι πόσιμο. Από την στιγμή όμως που αποθηκεύεται γίνεται αυτόματα αμφισβητήσιμο, λόγω του ότι είναι αγνό και ευπρόσβλητο σε κάθε είδους μικροβιακή ανάπτυξη. Για να μπορέσουμε να πιούμε αυτό το νερό με απόλυτη ασφάλεια υπάρχουν τρεις τρόποι:
- Είτε το νερό να χλωριωθεί με ποσοτική & περιοδική αναλογία.
- Να περάσει από υπεριώδη ακτινοβολία(UV sterilizer).
- Να περάσει από τελικό στάδιο μικροφιλτραρίσματος στη βρύση του πόσιμου νερού, που είναι αποδεδειγμένα ο ασφαλέστερος τρόπος. Η συγκεκριμένη μέθοδος φιλτραρίσματος εκτός του ότι μας προφυλάσσει από το μικροβιακό φάσμα, όπως κολοβακτηρίδια, μικρόβια τα οποία αναπτύσσονται στο νερό όπως ιός χολέρας, σιγγέλας, σταφυλόκοκκος κλπ αφαιρεί και τις δυσάρεστες οσμές, που μπορεί να αποκτήσει το νερό μέσα στην δεξαμενή. Τα φίλτρα αυτά έχουν υψηλές προδιαγραφές και εγκρίσεις από ανώτατους οργανισμούς υγείας.
Ένας αφαλατωτής αντίστροφης όσμωσης συντηρείται ανάλογα με τις ώρες λειτουργίας του, όπως και όλα τα μηχανήματα. Οπωσδήποτε χρειάζεται ένας ετήσιος καθαρισμός όλου του συστήματος και κυρίως των μεμβρανών. Υποχρεωτικά δε, όταν σταματά να λειτουργεί τη χειμερινή περίοδο, οπότε και πρέπει να συντηρηθούν οι μεμβράνες με ειδικό διάλυμα. Αυτό που βοηθά πολύ τις μεμβράνες να κρατηθούν σε υψηλά επίπεδα απόδοσης είναι να λειτουργεί ο αφαλατωτής τακτικά, όταν το σκάφος βρίσκεται στην θάλασσα και να αποφεύγεται η λειτουργία του στο λιμάνι ή σε σημεία όπου έχουμε υποψίες ότι υπάρχει ρύπανση κυρίως από πετρελαιοειδή.
Όπως αναφέρθηκε και στην αρχή οι αφαλατωτές εκτός από μια πολύ έξυπνη & εύκολη λύση για τα σκάφη αναψυχής, αποτελούν και λύση για τις κατοικίες που βρίσκονται κοντά στην θάλασσα και επιθυμούν να κάνουν χρήση του νερού αυτού με γεωτρήσεις.
Η αφαλάτωση λοιπόν δεν είναι κάτι καινούριο. Από τον 4ο αιώνα της Αρχαίας Ελλάδας που οι ναυτικοί εφάρμοζαν την εξάτμιση του θαλασσινού νερού για να έχουν καθαρό νερό, μέχρι σήμερα που γνωρίζουμε ότι το 98% περίπου των παγκόσμιων αποθεμάτων νερού βρίσκεται μέσα στην θάλασσα σε ανάμειξη με διαλυμένα άλατα.
Η αφαλάτωση αποτελεί μια εφεύρεση θα λέγαμε που θα μας απασχολεί συνεχώς στο μέλλον τόσο λόγω της λειψυδρίας που γίνεται εντονότερη , όσο και της μεγάλης ανάγκης για καθαρό και πόσιμο νερό σε πλοία, σκάφη αναψυχής & παραθαλάσσιες κατοικίες.