Turbocharger – Τι είναι και πως λειτουργεί

Τι είναι και πως λειτουργεί

Του Ιάσονα Θαλασσινού

Πολλές πετρελαιομηχανές αλλά και βενζινομηχανές σήμερα είναι εφοδιασμένες με turbocharger για την αύξηση της ισχύος τους. Αυτό το όργανο ακριβείας επιτρέπει πολύ λίγη συντήρηση από τον ερασιτέχνη, μια και μόνο ένας ειδικός θα πρέπει να επεμβαίνει σε περίπτωση προβλήματος.



Το turbo, όπως είναι περισσότερο γνωστό στο ευρύτερο κοινό, είναι ένα μηχανικό σύστημα, που αυξάνει την αρχική ισχύ της μηχανής, με συγκριτικά μεγάλη οικονομία στα καύσιμα (σχ. 1).



Λειτουργεί με τα καυσαέρια της εξάτμισης της κυρίας μηχανής, αυξάνοντας τη μάζα του αέρα στους κυλίνδρους για την πλήρη καύση του μίγματος.

Όπως ξέρουμε, τα καυσαέρια είναι μια μάζα καμμένου μίγματος, που βγαίνει με ταχύτητα από τους κυλίνδρους προς την εξάτμιση. Η ταχύτητα με την οποία φεύγουν τα καυσαέρια προς την εξάτμιση είναι μια άχρηστη ενέργεια, που η τεχνολογία εκμεταλλεύτηκε για την κίνηση του turbocharger. Το turbo δεν είναι τίποτε άλλο από ένας αεροσυμπιεστής (κομπρεσέρ), που κινείται από μια τουρμπίνα, η οποία με τη σειρά της παίρνει κίνηση από τα καυσαέρια, που αποβάλλονται. Ο συμπιεστής, λοιπόν, αυτός απορροφά μεγάλες μάζες αέρα, που τις τροφοδοτεί στους κυλίνδρους. Ο συμπιεστής και η τουρμπίνα είναι κεντραρισμένοι σΆ έναν άξονα, που δουλεύει πάνω σε ρουλεμάν. Το όλο σύστημα λιπαίνεται με λάδι που διοχετεύεται υπό πίεση.
Η τουρμπίνα και ο συμπιεστής λειτουργούν φυγοκεντρικά με μια ταχύτητα πάνω από 90.000 στροφές το λεπτό, έχουν την ίδια διάμετρο και βρίσκονται τοποθετημένα σΆ ένα κλειστό κάλυμμα. Στο ένα άκρο του άξονα βρίσκεται ο συμπιεστής και στο άλλο η τουρμπίνα. Είναι ένα σύστημα, που απαιτεί ακρίβεια λειτουργίας λόγω της μεγάλης ταχύτητάς του.

Επειδή χρειάζεται μεγάλη ακρίβεια για την καλή λειτουργία και απόδοσή του, είναι απαραίτητη η σωστή χρήση και η συντήρηση σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Αν και είναι μια απλή μηχανή, οι βλάβες που μπορεί να υποστεί από κακή χρήση ή συντήρηση είναι τεράστιες. Αντίθετα η επιμελημένη και σχολαστική συντήρηση συμβάλλει στην τέλεια λειτουργία και μακροζωΐα του.

Τι πρέπει να προσέχουμε στο turbo charger

Ας δούμε όμως όσο πιο απλά γίνεται τι θα πρέπει να γνωρίζουμε και να προσέχουμε στο turbocharger. Στο σχήμα 2 βλέπουμε τα μέρη που
απαρτίζουν το turbocharger:

a. Εισαγωγή αέρα από το φίλτρο.
b. Εξαγωγή αέρα προς τους κυλίνδρους της μηχανής μέσω turbocharger /heat exchanger.
c. Συμπιεστής.
d. Εισαγωγή λαδιού.
e. Εξαγωγή λαδιού.
f. Εξαγωγή τουρμπίνας.
g. Εισαγωγή καυσαερίων.

Ο αεροσυμπιεστής του turbo πρεσάρει τον αέρα και κατά συνέπεια
αυξάνει τη θερμοκρασία του. Ψύχοντας τον αέρα πριν αυτός περάσει στους κυλίνδρους, μεγαλύτερη μάζα αέρα μπορεί να διοχετευτεί στη μηχανή,



κάνοντας την κρίσιμη θερμοκρασία στην κεφαλή του πιστονιού να περιοριστεί, δίνοντας καλύτερη και ασφαλέστερη λειτουργία στον κινητήρα. ΓιΆ αυτό οι μηχανές θαλάσσης εφοδιασμένες με turbo έχουν ένα μεγάλο πλεονέκτημα έναντι αυτών της στεριάς, μια και μπορούν να έχουν ψύξη από την κυκλοφορία θάλασσας, άρα και μικρότερο όγκο.

Προληπτικά μέτρα



1. Πριν ξεκινήσουμε μια καινούρια μηχανή ή μετά από γενική επισκευή, τοποθετούμε ένα φίλτρο στην είσοδο του λαδιού, που έχει σαν σκοπό τη λίπανση του ρουλεμάν. Το φίλτρο αυτό, που αλλάζουμε μετά από ορισμένες ώρες λειτουργίας, χρησιμοποιείται πριν η μηχανή πάρει όλο το φορτίο της.

2. Αν η μηχανή δεν έχει δουλέψει για αρκετό διάστημα, παράδειγμα για ένα μήνα, χρειάζεται να λαδώσουμε τα ρουλεμάν με το λαδικό, από το ειδικό σημείο λίπανσης του turbo.

3. Δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση να σβήσουμε τη μηχανή, μόλις σταματήσουμε. Το turbo έχει αυξημένη θερμοκρασία και στροφές, που η απότομη πτώση τους μπορεί να προκαλέσει ζημιά. Είναι απαραίτητη η λειτουργία της μηχανής στο ρελαντί για τόσο χρόνο, όσο χρειάζεται να φτάσει το turbo στις ελάχιστες στροφές και ελάχιστη θερμοκρασία, δηλαδή τουλάχιστον πέντε λεπτά. ?λλωστε θα πρέπει να συνηθίσουμε να σβήνουμε τη μηχανή Diesel αφού κρυώσει, γύρω στα πέντε λεπτά, ακόμα και αν δεν είναι εφοδιασμένη με turbo.

4. Θα πρέπει να παρακολουθούμε συνέχεια την πίεση του λαδιού της μηχανής, που είναι εφοδιασμένη με turbocharger (για παράδειγμα 30 lb/in², για πλήρες φορτίο). Αν η ένδειξη του μανόμετρου είναι χαμηλότερη, θα πρέπει να κάνουμε έλεγχο, για να εντοπίσουμε το πρόβλημα και να αποκατασταθεί η πίεση, διαφορετικά η βλάβη, που μπορεί να προξενηθεί είναι άμεση.



Συντήρηση

1. Καθαρίζουμε το φίλτρο του αέρα σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα, σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Αν η μηχανή δουλεύει σε περιβάλλον, που δεν είναι καθαρό, επιβάλλεται συχνότερος καθορισμός.

2. Ελέγχουμε τακτικά τα συστήματα εισαγωγής και εξάτμισης για διαρροές ή φθορές στις ενώσεις των σωληνώσεων. Οποιαδήποτε φθορά ή διαρροή επιβάλλεται να διορθώνεται άμεσα, με μεγάλη σχολαστικότητα στο λύσιμο και δέσιμο.

3. Κατά τη διάρκεια της συντήρησης, παίρνουμε προσεκτικά μέτρα για να μην πέσει σκόνη, σκουπίδια ή μικροαντικείμενα στα συστήματα εισαγωγής και εξάτμισης, γιατί μπορεί να καταστρέφουν το συμπιεστή και την τουρμπίνα.

4. Αν τύχει να αντικαταστήσουμε την πολλαπλή της μηχανής, καλό είναι να προτιμήσουμε μια του ιδίου τύπου. Οι μηχανές εφοδιασμένες με turbo έχουν πολλαπλές από ειδικό κράμα, που δεν σκουριάζει, ούτε σπάει σε μικρά κομμάτια. Τα τρίμματα μιας σπασμένης πολλαπλής θα αναρροφηθούν από το turbo με συνέπεια τη ζημιά του.

5. Ελέγχουμε αν αι σωλήνες του λαδιού του turbo είναι φραγμένες ή κατεστραμμένες. Εξετάζουμε με προσοχή το εσωτερικό του κυλίνδρου της εξόδου του λαδιού, όταν αλλάζουμε λάδια.

6. Ελέγχουμε τον αναπνευστήρα του κάρτερ του λαδιού και τον συντηρούμε όπως προβλέπει ο κατασκευαστής.

7. Χρησιμοποιούμε πάντα λάδια γνωστών οίκων, του βαθμού που προβλέπει ο κατασκευαστής.

8. Ελέγχουμε μήπως η εξάτμιση είναι φραγμένη ή κατεστραμμένη, γιατί κάτι τέτοιο θα ανεβάσει την πίεση στην εξάτμιση και θα πέσει η απόδοση της μηχανής.

9. Αν διαπιστώσουμε κάποια κακή λειτουργία του turbo αυτή μπορεί να οφείλεται σε κάποιο σκουπίδι στα ρουλεμάν. Θα το καταλάβουμε αν αλλάξει ο ήχος του. Στρέφουμε με το χέρι το turbo για να ελευθερωθεί το σκουπίδι.



Σημεία που θέλουν προσοχή

1. Οι κραδασμοί από την κύρια μηχανή πολλές φορές έχουν σαν συνέπεια να παθαίνουν ζημιά οι ενώσεις των σωληνώσεων του αέρα και του λαδιού λίπανσης. Καθημερινά θα πρέπει να ελέγχουμε για διαρροές στα παραπάνω, αλλά και στην κυκλοφορία του νερού, αν το turbo μας είναι υδρόψυκτο.
2. Φραγμένα φίλτρα αέρα, ασυγχρόνιστες αντλίες πετρελαίου και υπερβολική αντίθλιψη στο σύστημα εξαγωγής, που προκαλεί μερικό φράξιμο, μπορεί να κάνει το turbo να καπνίζει.

3. Το ξαφνικό σταμάτημα του turbo από έλλειψη λίπανσης ή υπερβολικό παίξιμο του άξονα, μπορεί να προκαλέσει ζημιά στα στρεφόμενα μέρη του, που συνήθως κτυπούν στο κάλυμμα.

4. Αν υπάρχει ανάγκη και εφόσον δεν υπάρχουν σκουπίδια, είναι δυνατόν να χρησιμοποιήσουμε τη μηχανή για μικρό χρονικό διάστημα, σε χαμηλές όμως στροφές.
5. Ο καθαρός αέρας είναι το παν για το turbocharger. Οι τεράστιες ποσότητες αέρα, που μπαίνουν στον αεροσυμπιεστή, επιβάλλουν να είμαστε σχολαστικοί στην καθαρότητά του. Ελέγχουμε συχνά τις ελαστικές σωληνώσεις μεταξύ του φίλτρου του αέρα και του συμπιεστή. Καταλαβαίνετε τι συμβαίνει όταν ένα κομματάκι περάσει μέσα! Με τις στροφές, που στρέφεται, θα το τινάξει.

6. Μάθετε πώς αφαιρείται το κάλυμμα του συμπιεστή. Έτσι μόνο θα μπορείτε να καθαρίζετε συχνά τα στρεφόμενα μέρη.

7. Η τουρμπίνα, ο συμπιεστής και ο άξονας είναι κατασκευασμένο με πολύ μικρές ανοχές, γιΆ αυτό θέλουν χαμηλή θερμοκρασία λειτουργίας. Ελέγχουμε, λοιπόν, τακτικά το ψυγείο για να βεβαιωθούμε πως λειτουργούν κανονικά.

8. Η λίπανση του turbo, ειδικά επειδή λειτουργεί σε πολλές στροφές, χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Με μεγάλη σχολαστικότητα πρέπει να αλλάζουμε τα φίλτρα, σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή και να χρησιμοποιούμε πάντα λάδια καλής ποιότητας, όπως είπαμε παραπάνω, ειδικά για μηχανές εφοδιασμένες με turbocharger.



Για άλλη μια φορά θα πρέπει να τονίσουμε πως η συντήρηση του turbo μπορεί να γίνει μόνο από εξειδικευμένο τεχνικό, εκτός από τα πολύ απλά πράγματα, που μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να καταφεύγουμε σε κάποιον ανειδίκευτο ή ερασιτέχνη φίλο μας, που τα ξέρει αυτά… Είναι σχεδόν κανόνας πως η επέμβαση ανειδίκευτου προκαλεί μεγαλύτερη βλάβη και όχι σπάνια, καταστροφή του turbocharger.