Άνεση και λειτουργικότητα στο σκάφος
Του Μάκη Ματιάτου
Η άνετη διαβίωση πάνω σε ένα μικρό σκάφος είναι απαραίτητη σε όλους μας. Το ταξίδι οι διακοπές με κάποιους φίλους μπορεί να γίνουν κάθε άλλο παρά ευχάριστες, αν δεν υπάρχουν οι στοιχειώδεις ανέσεις στην κίνηση, στο κάθισμα και γενικά στη συνύπαρξη με άλλους στον περιορισμένο χώρο ενός μικρού σκάφους αναψυχής.
Τα διεθνή πρότυπα προβλέπουν κάποιους βασικούς και ελάχιστους κανόνες, που πρέπει να ακολουθούνται χωρίς συμβιβασμούς για να μπορεί να χαρακτηριστεί εργονομικό ένα μικρό σκάφος αναψυχής όπου οι χώροι ενδιαίτησης και διαβίωσης είναι συνήθως πολύ περιορισμένοι. Ας δούμε, λοιπόν, μερικούς κανόνες με τα ελάχιστα επιτρεπτά για την άνεσή μας μεγέθη. Για χάρη του υπολογισμού μας ας πάρομε σαν δεδομένο ένα λεπτό άτομο με ύψος 1,80 μέτρα σε κανονικές διαστάσεις.
Προφίλ, σε όρθια θέση
(σχ. 1)
Όταν στεκόμαστε όρθιοι στο τιμόνι θα πρέπει να μπορούμε να έχουμε μια ικανοποιητική απόσταση από τα χειριστήρια , ειδικά αν η θέση δεν επιτρέπει εύκολα την πρόσβαση πλώρα. Το ύψος του ματιού έχει μέγιστη σημασία, γιατί θα πρέπει να έχει ορατότητα και πάνω από κάποια υπερκατασκευή πλώρα. Το διάστημα μεταξύ του καθίσματος και του τιμονιού είναι το ελάχιστο για να νιώθουμε άνεση. Μεγαλύτερη απόσταση μπορεί να μας δώσει περισσότερη άνεση, αλλά ίσως να μας δυσκολέψει στην περίπτωση που θέλουμε να τιμονέψουμε καθισμένοι.
Προφίλ, σε καθιστή θέση
(σχ. 2)
Το ύψος και το βάθος για μια «όρθια» καθιστή θέση, για παράδειγμα θέση για ένα γεύμα ή μπροστά σε ένα τραπέζι χαρτών, είναι ένα από τα πλέον σημαντικά στοιχεία για την άνεση πάνω στο σκάφος. Για μια ακόμα πιο άνετη θέση, το βάθος μπορεί να αυξηθεί κατά 80 mm. αλλά συγχρόνως το ύψος θα πρέπει να μειωθεί ανάλογα, έτσι ώστε το άθροισμα του ύψους και του βάθους να βρίσκεται στα 900 mm. που προσδίδει μια άνετη γεωμετρία στο κάθισμα. Η γωνία της πλάτης μπορεί να είναι μεταξύ 5º και 15º από την κάθετο.
Καθιστικό
(σχ. 3)
Η περίπτωση αυτή είναι καταλυτική για την άνεσή μας είτε το καθιστικό είναι στο κόκπιτ στη θέση διακυβέρνησης ή στην καμπίνα. Τα μέτρα είναι διαφορετικά όταν πρόκειται για θέση με «τυφλή» πλευρά, π.χ. ένα μπουλμέ και «ελεύθερη» από την άλλη πλευρά.
Κουκέτα
(σχ. 4)
Το σχήμα δείχνει τις ελάχιστες διαστάσεις για μια ναυτική κουκέτα. Το στένεμα στα πόδια δεν είναι απαραίτητο, αλλά τις περισσότερες φορές επιβάλλεται από το σχήμα του κύτους δηλαδή της μπάντας του σκάφους. Εφόσον ο χώρος το επιτρέπει, το φάρδος της μονής κουκέτας μπορεί να αυξηθεί κατά 100 mm. και για μια διπλή, μπορεί να φτάσει τα 1.300 mm., ένα φάρδος «πλούσιο» για μικρό σκάφος. Αν η διπλή κουκέτα έχει και τις δύο πλευρές της ελεύθερες και δεν ακουμπάει στο κύτος τότε το φάρδος της θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 1.400 mm. Στο μήκος, τώρα, δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 1.900 mm. για ένα άτομο όπως αυτό του παραδείγματός μας, αλλά γενικά μια κουκέτα μήκους δύο μέτρων μπορεί να δώσει «αυτοκρατορική» αίσθηση σε ένα μικρό σκαφάκι. Γενικά μπορούμε να πούμε πως το μήκος της κουκέτας θα πρέπει να είναι το ελάχιστο δέκα εκατοστά (πέντε στο κεφάλι και πέντε στα πόδια) μεγαλύτερο από το ύψος του ατόμου για το οποίο προορίζεται.
Όταν επιλέγουμε ένα μικρό σκάφος και όχι μόνον, είναι φυσικό να δοκιμάσουμε τις κουκέτες και τα κρεβάτια. Εκείνο που δεν δοκιμάζουμε συνήθως είναι τα υπόλοιπα μεγέθη και διαστάσεις που μας αφορούν, όταν ταξιδεύουμε. Τα παραπάνω μεγέθη είναι, όπως είπαμε, τα ελάχιστα για να μπορέσουμε να περάσουμε άνετα στο ταξίδι μας. Αν το λάβουμε υπόψη μας στην επόμενη επιλογή του σκάφους μας, ίσως μας βοηθήσουν να διαλέξουμε πιο σωστά.
