Ψαρεύοντας τοννάκια από το σκάφος
Ο τόνος Albacore (Thunnus alalunga) είναι ψάρι της οικογένειας scombridae όπου ανήκουν οι τόνοι , τα Mackerels και τα bonitos. Είναι ψάρια που τα βρίσκουμε σε όλες τις θάλασσες του κόσμου. Αν και μικρά στο μέγεθος δεν παύουν να θεωρούνται τόνοι και το κρέας τους θεωρείται εύγευστο και πολύ υγιεινό. Οι τόνοι ταξιδεύουν σε ομάδες και κάθε ομάδα ακολουθά τον αρχηγό της που ηγείται του ταξιδιού. Πολλές φορές τους αρέσει να συναθροίζονται και να συνταξιδεύουν με άλλα είδη τόνων όπως είναι ο κιτρινόπτερος η ακόμη και ο bluefin. Ο μέσος όρος ηλικίας που συλλαμβάνονται είναι 1 ½ με 4 ½ χρονών ενώ το μέγιστο όριο ηλικίας τους είναι 10 χρόνια. Το συνήθεις μέγεθος των ψαριών που συλλαμβάνονται στο νησί μας είναι 5-10 κιλά δηλαδή 2 με 2 ½ χρονών ψάρια. Το μεγαλύτερο ψάρι που έχει συληφθεί και καταγραφεί μέχρι σήμερα ζύγιζε 60,3 κιλά και είχε μήκος 140 εκατοστών.
Συμπεριφορά και δολώματα
Πολλές φορές στους φίλους του trolling που ασχολούνται με το ψάρεμα κυνηγόψαρων όπως οι τόνοι επικρατεί μια σύγχυση σχετικά με το τι δολώματα να χρησιμοποιήσουν και κάτω από ποιες συνθήκες. Ένα δόλωμα με τεράστια επιτυχία την μία μέρα μπορεί να μην δεχθεί τσιμπιά την επόμενη μέρα ή και το αντίθετο ένα δόλωμα που απότυχε την προηγούμενη να αποδειχθεί λίρα εκατό την επόμενη.
Ίσως αν μελετήσουμε λίγο την συμπεριφορά, την βιολογία και τις συνήθειες των ψαριών να μπορέσουμε να αντιληφθούμε κάποια πράγματα περισσότερα σχετικά με το ψάρεμα του τόνου Albacore ή αλλιώς τοννάκια.
Συνήθειες- Συμπεριφορά
Τους αρέσει να κινούνται σε καθαρά νερά και σε θερμοκρασίες από 10-25 °C ενώ έχει παρατηρηθεί oτι η καλύτερη περίοδος για το ψάρεμα τους είναι όταν οι θερμοκρασία του νερού υπερβαίνει τους 21 °C. Κυνηγάνε κοπάδια ψαριών όπως σαρδέλες και άλλα μικρόψαρα καθώς επίσης και μαλάκια όπως τα καλαμάρια. Τα ψάρια ταξιδεύουν με ταχύτητα 40 περίπου knots και όταν προσεγγίζουν ένα πιθανό δόλωμα υπόκειται υπό τις ορέξεις του αρχηγού του κοπαδιού αν θα επιτεθούνε ή αν θα συνεχίσουν την πορεία τους.
Ιστορική αναδρομή
Στα παλιά χρόνια όταν το κρέας του τόνου εκτιμήθηκε για την ποιότητα του πολλοί ήταν οι ψαράδες τις τότε εποχής που ασχολήθηκαν με το ψάρεμα τόνου και συγκεκριμένα του Albacore. Ο πιο διαδεδομένος τρόπος με τον οποίο ψάρευαν τους τόνους ήταν ο εξής. Ταξιδεύοντας με ταχύτητα 6-12 knots έριχναν πίσω από το σκάφος σαρδέλες σωστές οι αλεσμένες. Ψαράδες με μεγάλα χοντρά καλάμια έριχναν το αγκίστρι στο νερό χωρίς δόλωμα και περίμεναν το τσίμπημα. Ξεγελούσαν τα ψάρια με τα γυμνά αγκίστρια και οι τόνοι νόμιζαν ότι επρόκειτο για τροφή. Έτσι ενώ το σκάφος προχωρούσε και έριχνε πίσω του τροφή τα τσιμπήματα ήσαν απανωτά και συνεχίζονταν για ώρες. Όταν γύρο στο 1900 το συγκεκριμένο είδος τόνου θεωρήθηκε ως προϊόν πολυτελείας πολλά εργοστάσια κατασκευής δολωμάτων άρχισαν να πειραματίζονται για να εφεύρουν το τέλειο δόλωμα για τον Albacore. Φυσικά ακόμη και σήμερα οι προσπάθειες συνεχίζονται. Διάφορα υλικά με διάφορα σχήματα και χρωματισμούς πλασάρονται στο εμπόρια δίδοντας υποσχέσεις για πετυχημένες ψαριές. Ο στόχος τον εργοστασίων που τα κατασκεύαζαν παρέμεινε ο ίδιος από το 1900 η κατασκευή του ‘φονικού’ δολώματος. Πολλά από τα δολώματα που δοκιμάζονταν είχαν μεγάλες επιτυχίες την μία χρονιά ενώ την επόμενη θεωρούνταν αποτυχία και μετά από αρκετά χρόνια προσπάθειας όταν ένας κατασκευαστείς δολωμάτων έδινε μία τηλεοπτική συνέντευξη είπε μία πολύ σοφή κουβέντα. ‘Για κάθε ψάρι υπάρχει και το κατάλληλο δόλωμα και για κάθε δόλωμα υπάρχει και το κατάλληλο ψάρι’.
Τα χρώματα τον δολωμάτων υπό το μικροσκόπιο των ερευνητών.
Ας δούμε λοιπόν για λίγο στους χρωματισμούς των δολωμάτων μιας και οι πλείστοι ερασιτέχνες ψαράδες ασχολούνται με αυτούς.
Βλέπουν άραγε χρώματα τα ψάρια, και αν ναι τι χρώματα βλέπουν; Έχουν κάποιες ιδιαίτερες προτιμήσεις;
Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα την βρήκαμε στις πρόσφατες μελέτες του Dr. Kerstin Fritsches ο οποίος επί σειρά ετών διενέργησε μελέτες για την όραση και την συμπεριφορά των ψαριών. Από τις μελέτες λοιπόν διαφάνηκε ότι τα περισσότερα αρπακτικά ψάρια ξεχωρίζουν κάποια χρώματα, τα μάτια τους έχουν αισθητήρες που αναγνωρίζουν ένα διαρρυθμιστικό φάσμα χρωμάτων από κίτρινο, πράσινο μπλε, βιολετί και κυρίως πρασινογάλαζες αποχρώσεις. Αυτό ισχύει και για τους τόνους οι οποίοι έχουν αχρωματοψία στα χρώματα καφέ, πορτοκαλί και κόκκινο.
Τα μάτια των αρπακτικών ανιχνεύουν πολύ καλά την κίνηση ενώ η νυχτερινή τους όραση είναι άψογη. Το γεγονός ότι οι τόνοι δεν βλέπουν τα χρώματα καφέ, κόκκινο και πορτοκαλί δεν σημαίνει ότι τα δολώματα με αυτούς τους χρωματισμούς γίνονται αόρατα στο νερό. Απλά τα χρώματα αυτά σε συνάρτηση με το φως από τον ήλιου δημιουργούν διάφορες αποχρώσεις του γκρίζου στα μάτια του τόνου που τον βοηθούν να αντιληφθεί το σχήμα, το μέγεθος και την κίνηση του αντικειμένου. Κατά ακρίβεια όλα τα χρώματα που χρησιμοποιούνται στην επιφάνεια είτε αντανακλούν στο νερό είτε εμποδίζουν το φως να περάσει έτσι ώστε να παρουσιάζεται στο ψάρι μία μαύρη μορφή ή σε απόχρωση του γκρίζου όπου το σχήμα, το μέγεθος και η κίνηση της θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στο αν το ψάρι θα επιτεθεί ή όχι.
Η καχυποψία και η μνήμη του ψαριού
Σε ένα άλλο εξίσου σημαντικό σημείο όπου επεκτάθηκαν οι έρευνες του Dr. Fritsches ήταν η μνήμη και ο εγκέφαλος των ψαριών. Αντίθετα με τον άνθρωπο οι τόνοι διαθέτουν ένα πολύ μικρό εγκέφαλο που δεν τους επιτρέπει να επεξεργάζονται γρήγορα τα δεδομένα της όρασης τους και να παίρνουν αποφάσεις. Ακόμη η μνήμη τους είναι περιορισμένη και βασίζονται στην γεννητική τους μνήμη και το ένστικτο τους για τροφή. Έτσι όταν βλέπουν ένα πλαστικό καλαμάρι, ένα ψεύτικο ψαράκι, μία φούντα πολύχρωμη ή μία μικρή μέδουσα που κολυμπά στην επιφάνεια του νερού δεν είναι σε θέση να επεξεργαστούν την πληροφορία για να αποφύγουν τον κίνδυνο. Αν η μορφή που βλέπουν τους θυμίζει κάτι από τροφή και το μέγεθος είναι κατάλληλο τότε πρώτα ο αρχηγός της αγέλης και μετά όλη οι άλλοι θα ορμίσουν. Εκείνο που μπορεί να αντιληφθεί ο τόνος είναι αν κυνηγά μία αγέλη ψαριών όπου θα του χαρίσουν ένα χορταστικό γεύμα ή αν κυνηγά ένα μεμονωμένο ψαράκι που θα αποτελέσει για αυτόν ένα γρήγορο snack. Αυτή η παρατήρηση οδήγησε πολλές εταιρίες στην κατασκευή δολωμάτων υπό μορφή αγέλης ή δολώματα που μπορούν να τραβηχτούν μαζί χωρίς να παρουσιάζουν προβλήματα και να δημιουργούν μία εικονική πορεία ψαριών. Σε αντίθετη περίπτωση αν επιχειρήσουμε να τραβήξουμε πολλά ασυνδύαστα δολώματα μαζί τότε τα αποτελέσματα ίσως είναι ακριβώς αντίθετα από τα επιθυμητά. Η ασυμβατότητα των τεχνητών ψαριών που θα τραβάμε ίσως αποτρέψει τους τόνους να επιτεθούν λόγω της μη αναγνωρίσιμης μορφής του κοπαδιού από τους θηρευτές.
Τα καλύτερα χρώματα σύμφωνα με τους ερευνητές.
Εκείνο που παίζει σημαντικό ρόλο στην επίθεση του ψαριού στο δόλωμα μας πέραν του σχήματος και της μορφής είναι η αντίθεση (contrast) που δημιουργούν τα τεχνητά δολώματα σε συνάρτηση με το φως του ήλιου το νερό και την οπτική γωνία από την οποία το ψάρι βλέπει το δόλωμα..
Το πρωί για παράδειγμα τεχνητά δολώματα με χρώματα ανοικτά (κόκκινα, πορτοκαλιά, κίτρινα,) υπό το απαλό φως του ήλιου δημιουργούν μία δυνατή αντίθεση στο νερό και το σχήμα του δολώματος είναι ευδιάκριτο στο ψάρι. Όταν ο ήλιος ανατείλει για τα καλά συνιστώνται χρώματα Άσπρα, ασημένια βυσσινιά και πράσινα όπου υπό την επήρεια δυνατού φωτισμού προσφέρουν καλύτερη αντίθεση. Αν επιθυμούμε να προσθέσουμε κάποιο βάρος στην μισίνα μας για να βυθίσουμε το δόλωμα μας προτιμότερο είναι να χρησιμοποιούμε ψαράκια πράσινα, μπλε και γαλάζια γιατί αυτά τα χρώματα είναι πιο ευδιάκριτα στα μάτια των τόνων μέσα στο νερό.
Το μέγεθος των δολωμάτων
Οι τόνοι Albacore του μεγέθους που αλιεύονται στη Ελλάδα (5-10 κιλά) κυνηγάνε δολώματα από 10 μέχρι 18 εκατοστά. Φυσικά η χρήση πιο μεγάλων δολωμάτων πιθανό να σας οδηγήσει στην σύλληψη κάποιου άλλου τόνου ή ακόμη και ενός μεγάλου Albacore. Τα αγκίστρια που χρησιμοποιούνται για τα δολώματα αυτά είναι του μεγέθους 6/0 μέχρι 3/0. Τα δολώματα μας τα τραβάμε με ταχύτητα μεταξύ 6 και 10 knots αναλόγως του καιρού και των δολωμάτων που χρησιμοποιούμε. Αν σε περίπτωση που ψαρεύουμε παρατηρήσουμε ότι λόγω καιρού τα δολώματα πετάγονται πάνω από το νερό τότε θα πρέπει να τοποθετήσουμε κάποια βάρη στην μισίνέζα μας οι οποία μπορεί να είναι διαμέτρου από 0,50- 0,90 mm για να τα κρατήσουμε στο νερό.
Όλες οι πληροφορίες για τους τόνους έχουν μαζευτεί μετά από χρόνια παρατηρήσεων, μετρήσεων και ερευνών, ο κάθε ένας από εμάς μπορεί να προσφέρει κάτι στον κόσμο του ψαρέματος έτσι ώστε να μπορούμε σιγά και σταθερά να εμπλουτίζουμε τις γνώσεις μας γύρω από τα θηράματα που κυνηγάμε.
To άρθρο επιμελήθηκε ο Αρίστος Αριστείδου
