Το ψυγείο στο σκάφος
Το απαραίτητο συμπλήρωμα για μικρού και μεσαίου μήκους σκάφη
Της Ροδόπης Πετράκη
Δεν νοείται σήμερα σκάφος, από το πιο μικρό μέχρι το μεγαλύτερο, χωρίς τη στοιχειώδη πολυτέλεια ενός τουλάχιστον ηλεκτρικού ψυγείου. Οι παλιοί καιροί που ψάχναμε της κολώνες του πάγου στα νησιά έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Η τεχνολογία στον τομέα της ψύξης στο σκάφος έχει κάνει πολλά και σημαντικά βήματα, για να μπορούμε να απολαύσουμε το ταξίδι μας με άνεση.
Οι κατασκευάστριες εταιρίες ψυκτικών μηχανημάτων τα τελευταία 35 χρόνια αντιμετώπισαν δυο βασικά προβλήματα στην εξέλιξη του ηλεκτρικού ψυγείου. Το πρώτο σχετίζεται άμεσα με την κατανάλωση ρεύματος από την μπαταρία και το δεύτερο με την απόδοση του ψυγείου σε σχέση με τις υψηλές θερμοκρασίες.
Έπρεπε επομένως, να λυθεί το πρόβλημα της μεγάλης κατανάλωσης και μετά να δοθεί λύση, έτσι ώστε να μπορεί το ψυγείο να αποδώσει στις υψηλές θερμοκρασίες, που δημιουργούνται σε όλα τα σκάφη κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Όπως είναι φυσικό, το επίπεδο ποιότητας και κατασκευής των ψυγείων και των ψυκτικών μηχανημάτων για τη θάλασσα είναι σήμερα τεχνολογικά ανώτερο από αυτό των συμβατικών οικιακών εφαρμογών. Τα ψυγεία που τοποθετούνται στα σκάφη αναψυχής, χωρίζονται σε δύο κατηγορίες.
• Στα ηλεκτρικά ψυγεία 12 και 24V τα οποία έχουν ενσωματωμένο ή σε απόσταση το ψυκτικό μηχάνημα.
• Σε ψυγεία πάγου τα οποία είναι μονωμένες καμπίνες (refrigerator box) στα οποία τοποθετούμε ψυκτικά μηχανήματα 12 και 24V.
Τα ψυγεία πάγου τα συναντούμε πλέον μόνο σε μερικά ιστιοφόρα και είναι οι αποκαλούμενες «βούτες». Εμείς εδώ θα ασχοληθούμε με τα ηλεκτρικά ψυγεία 12 και 24V και με τα ψυκτικά μηχανήματα 12 και 24V. Λόγω του ότι τα ηλεκτρικά ψυγεία έχουν βελτιώσει κατά πολύ την κατανάλωση τους, σπάνια συναντούμε πλέον τα ψυγεία με συμπιεστή engine driven, τα οποία παίρνουν κίνηση με λουρί από την κυρίως μηχανή του σκάφους. Αρκετά ιστιοφόρα λειτουργούν με αυτόν τον τύπο ψυγείου, που στην διάλεκτο έχει επικρατήσει ως «Frigo». Ξεκινάμε λοιπόν από τα έτοιμα ψυγεία 12 V -24 V που πρέπει κάποιος να το προσαρμόσει στο χώρο του.
Στην αγορά μπορούμε να βρούμε πληθώρα ψυγείων από 30 – 200 λίτρα. Αυτά τα ψυγεία έχουν αερόψυκτα ψυκτικά μηχανήματα κυρίως με Compressor Danfoss 35F. Όσο για την κατασκευή της καμπίνας τους, είναι από πλαστικό εσωτερικά και ψυκτικό στοιχείο (παγολεκάνη) ή ανοξείδωτα με εσωτερικό ψυκτικό στοιχείο στα πλευρικά τοιχώματα. Στην φωτογραφία μπορείτε να δείτε ψυγεία και καταψύκτες αυτού του τύπου.
Δεν έχετε λοιπόν παρά να δείτε τις διαστάσεις του χώρου που διαθέτετε για ψυγείο, και να επιλέξετε κάποιο ψυγείο που να ανταποκρίνεται στις διαστάσεις αυτές.
Αν θέλετε να εκμεταλλευτείτε όλο τον χώρο που έχετε, μπορείτε να κατασκευάσετε ψυγείο με τη «μεζούρα».
Αξιόλογες ιταλικές εταιρίες στο χώρο του marine refrigeration, αλλά και Έλληνες κατασκευαστές φτιάχνουν ψυγεία που θα ταιριάξουν στον χώρο σας. Ας ασχοληθούμε λοιπόν με τα ψυκτικά μηχανήματα, που φορούν τα έτοιμα ψυγεία, αλλά και με τα ψυκτικά μηχανήματα που χρησιμοποιούν τα ψυγεία που κατασκευάζονται με βάση τις διαστάσεις που έχουμε στο σκάφος.
Τα ηλεκτρικά ψυκτικά μηχανήματα 12 V και 24 V DC μπορούν να ψύξουν χώρους (καμπίνες) ψυγείων, χωρητικότητας από 20 έως 350 λίτρα, καταναλώνοντας ισχύ 40 Watt περίπου. Τώρα μάλιστα με τους συμπιεστές νέας γενιάς 12/24Volt Danfoss 35F έχουμε ηλεκτρική κατανάλωση κατά 25% χαμηλότερη από ότι με τους παλιούς συμπιεστές, η οποία κυμαίνεται σε απίστευτα χαμηλά επίπεδα που φτάνουν για μικρές χωρητικότητες ψυγείων από 3 Amps στα 12Volt και από 1,5Amps σε λειτουργία στα 24Volt. Επίσης ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα είναι η ρυθμιζόμενη προστασία της μπαταρίας.
Η εταιρία Danfoss στο τέλος της δεκαετίας του 1970 παρουσίασε στην αγορά την ηλεκτρονική πλακέτα προστασίας της μπαταρίας από υπερβολικό άδειασμα, η οποία σταματούσε τη λειτουργία του ψυγείου, όταν ανίχνευε voltage κάτω από τα 10,6 Volt. Σήμερα, 30 χρόνια μετά, το σύστημα προστασίας της μπαταρίας είναι ρυθμιζόμενο να «κόβει» το ψυγείο από voltage 9,6 έως 11,3 Volt, όταν πρόκειται για 12 Volt μπαταρίες και από 21,3 έως 22,8 Volt, όταν πρόκειται για 24 Volt. Το δεύτερο μεγάλο πλεονέκτημα του νέου Danfoss 35F είναι η δυνατότητα ρύθμισης των στροφών του, με την οποία μπορούμε να πετύχουμε και ταχύτερη ψύξη τις ώρες που έχουμε ενέργεια (π.χ. κατά τη λειτουργία της μηχανής) και μεγάλη οικονομία, χαμηλώνοντας τις στροφές κατά την διάρκεια της νύχτας. Οι στροφές ανά λεπτό στις οποίες δουλεύει ο συμπιεστής Danfoss 35F είναι τέσσερις, 2000 rpm, 2500 rpm, 3000 rpm και 3500rpm, όπως μπορείτε εύκολα να διακρίνετε στο παρακάτω σχήμα όπου εικονίζεται η ηλεκτρονική πλακέτα της Danfoss με speed controller της Veco Frigoboat για την επιλογή των τεσσάρων ταχυτήτων του συμπιεστή.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ένα ψυγείο χωρητικότητας 42 λίτρων μπορεί να δουλέψει ένα 24ωρο με μια μπαταρία 65 – 70 Ah, χωρίς να χρειαστεί να την φορτίσουμε. Την κατανάλωση ενέργειας σε αμπερώρια (Ah) του ψυγείου, την αναπληρώνουμε εκτός από το alternator (δυναμό) του σκάφους, με πολλούς άλλους τρόπους, όπως τον ηλιακό φορτιστή, την ανεμογεννήτρια και για τα μεγαλύτερα σκάφη μέσω του φορτιστή των μπαταριών, ο οποίος τροφοδοτείται με 220 Volt από την ηλεκτρογεννήτρια.
Τα ηλεκτρικά ψυγεία χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
• Στα αερόψυκτα, που αποβάλλουν την θερμότητα την οποία απορροφούν στον αέρα και στα υδρόψυκτα που αποβάλλουν την θερμότητα στο νερό της θάλασσας.
• Τα υδρόψυκτα ηλεκτρικά ψυγεία χωρίζονται σε δύο τύπους υδρόψυκτων συμπυκνωτών.
Το ένα ψυκτικό μηχάνημα χρησιμοποιεί αντλία 12 ή 24 Volt χαμηλής κατανάλωσης γύρω στο 1,0 Amp και το άλλο χρησιμοποιεί ένα ειδικό, πολύ μικρών διαστάσεων, condenser, το οποίο τοποθετείται στην γάστρα του σκάφους σε σημείο που να βρίσκεται συνεχώς κάτω από την ίσαλο γραμμή. Ο τελευταίος τρόπος είναι ο πλέον σύγχρονος και ο πιο οικονομικός όσον αφορά στην κατανάλωση σε Amps της μπαταρίας.
Στο σημείο αυτό αξίζει να τονίσουμε ότι τα ηλεκτρικά ψυγεία 12 και 24 Volt είναι εγκατεστημένα σε χιλιάδες ιστιοπλοϊκά και μηχανοκίνητα σκάφη με εκπληκτικά αποτελέσματα απόδοσης. Επίσης θα πρέπει να σημειωθεί ότι με τα ηλεκτρικά ψυγεία μπορούμε να έχουμε και καταψύκτες τόσο ισχυρούς, όσο και οι καταψύκτες που χρησιμοποιούμε στα σπίτια.
Βέβαια όσο περισσότερο λειτουργεί ένα ψυγείο και κυρίως η κατάψυξη, ώστε να κατεβάσει χαμηλές θερμοκρασίες, τόσο απορροφά ενέργεια αδειάζοντας τις μπαταρίες τους σκάφους.
Το 2004 η εταιρία Veco Frigoboat παρουσίασε στην αγορά των ηλεκτρικών ψυγείων το Economy Energy, μια συσκευή η οποία μετράει το διαθέσιμο Voltage των μπαταριών και επιλέγει τρόπο λειτουργίας του ψυγείου μειώνοντας κατά 50% την κατανάλωση. Συγκεκριμένα πρόκειται για ένα control panel, διαστάσεων 8 x 6 εκατοστών, που στο πίσω μέρος του ενσωματώνει μια ηλεκτρονική κάρτα με ηλεκτρονικό θερμοστάτη και σένσορα για να μετράει την θερμοκρασία στο εσωτερικό του ψυγείου. Στο Economy Energy η ηλεκτρονική πλακέτα του συστήματος θέτει εκτός λειτουργίας τον θερμοστάτη του ψυγείου, βάζοντας σε λειτουργία τον ηλεκτρικό θερμοστάτη του συστήματος και αφήνοντας να ανέβει η θερμοκρασία στους +10 C. Επίσης θέτει αυτόματα την λειτουργία στις 2000 στροφές/λεπτό, για την αποφυγή χαμένης ενέργειας. Οι παραπάνω ενέργειες γίνονται από το Economy Energy όταν οι μπαταρίες δεν φορτίζονται από το alternator ή το φορτιστή και η τάση είναι κάτω από 12,2 V (24,4 Amps). Το Economy Energy είναι συμβατό με τα Danfoss Compressors, συνδέεται εύκολα και μειώνει κατά 50% την κατανάλωση του ηλεκτρικού ψυγείου.
Κι αν μετά απ? όλα αυτά που εξασφαλίζουν τα ηλεκτρικά ψυγεία, εξακολουθείτε να είστε λάτρεις του Frigo, το παρακάτω σίγουρα σας ενδιαφέρει.
Ψυγεία με συσσωρευτικές πλάκες παρακράτησης ψύξης (Holding Plates)
Ας πάμε τώρα στα εξαρτώμενα από τη μηχανή ψυγεία (engine driven), τα οποία παραδοσιακά έχουν εφαρμογή πάνω από 30 χρόνια στο ναυτικό χώρο, ως επί το πλείστον στα ιστιοφόρα που χρησιμοποιούν ελάχιστα τη μηχανή. Αυτά τα μηχανήματα έχουν την δυνατότητα να αποθηκεύουν την ψύξη που παράγουν σε ειδικές ανοξείδωτες συσσωρευτικές πλάκες(holding plates). Οι συσσωρευτικές πλάκες μπορούν να παγώσουν με 30 λεπτά λειτουργίας του συμπιεστή της μηχανής ή των ηλεκτρικών συμπιεστών και να κρατήσουν τον πάγο για 12 ολόκληρες ώρες. Αντιλαμβάνεστε το κέρδος της ενέργειας. Σε αυτή την περίπτωση φυσικά η απόδοση είναι μεγαλύτερη διότι χρησιμοποιείται ο συμπιεστής πολλαπλάσιας ιπποδύναμης από ότι στα ηλεκτρικά ψυγεία 12 V/24 V. Στη συγκεκριμένη εφαρμογή η Veco Frigoboat με την πολυετή πείρα της στον τομέα αυτό μπορεί να προμηθεύσει ολόκληρο το κιτ, από την βάση του μηχανήματος (κατασκευαστικό σχέδιο συν το σχέδιο εγκατάστασης), καθώς και όλο το ψυκτικό κύκλωμα με quick connections, προγεμισμένο με φρέον, ώστε να μπορεί να τοποθετηθεί εύκολα και γρήγορα.
Το μεγάλο τελικά πλεονέκτημα του ψυγείου, του οποίου ο συμπιεστής παίρνει κίνηση από τη μηχανή του σκάφους, είναι ότι έχουμε άφθονη ψύξη, χωρίς απώλεια ενέργειας από τις μπαταρίες. Τα τελευταία χρόνια, στα σκάφη τα οποία διαθέτουν ηλεκτρογεννήτρια, συναντούμε εγκαταστάσεις με συμπιεστές 220V, προκειμένου να παγώσουν οι συσσωρευτικές πλάκες.
Για ακόμα μια φορά η Veco Frigoboat, πρωτοπόρος στα θέματα ψύξης-κλιματισμού, διαθέτει ένα συγκεκριμένο κιτ από υδρόψυκτο ψυκτικό μηχάνημα 220V 50Hz, το οποίο συνδέεται με έναν και περισσότερους ψυκτικούς θαλάμους. Οι θάλαμοι αυτοί έχουν διαφορετική θερμοκρασία π.χ. συντήρηση και κατάψυξη. Ο κάθε θάλαμος μπορεί να δουλεύει αυτόνομα, χάρις στο ηλεκτρομαγνητικό σύστημα ελέγχου δύο ή περισσότερων θερμοκρασιών της Frigoboat.
Σημειώστε ότι η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης έχει φέρει στο χώρο του marine refrigeration ψυγειοκαταψύκτες, ice makers, φορητά ψυγεία, ψύκτες νερού και γενικά ψυκτικά μηχανήματα για όλο το φάσμα των εφαρμογών.
Ice Sea
για την πολύτιμη βοήθεια στο θέμα της ψύξης στη θάλασσα.
Στοιχεία επικοινωνίας:
Offices : 34, Possidonos Ave., 17455 Alimos, Athens, Greece
Tel : +3010-9844114, +3010-9846836,
Fax: +3010-9846836
E-mail : [email protected]
