Η προπέλα και οι εποχές του έτους

Του Απόλλωνα Αρτέμη

Μηχανολόγου – Ηλεκτρονικού

Η ιπποδύναμη της μηχανής μας δεν είναι ίδια σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Αυξάνεται το χειμώνα και μειώνεται το καλοκαίρι. Η έλικα που διαλέγουμε μια ορισμένη εποχή μπορεί να μην είναι κατάλληλη για μια άλλη. Δύο διαφορετικές προπέλες θα κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους.

twentysix

Σε μια σειρά από άρθρα, παρουσιάσαμε αναλυτικά τους διάφορους τύπους των ελίκων και εκθέσαμε με λεπτομέρειες τον τρόπο επιλογής τους για να πετύχουμε τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και τον υψηλότερο βαθμό απόδοσής τους, ανάλογα με το είδος του σκάφους μας και τη χρήση που θα κάνουμε.

Μεταξύ άλλων είπαμε πως οποιαδήποτε έλικα και αν επιλέξουμε, ακόμα και αν αυτή δεν είναι η πιο αποτελεσματική για την περίπτωση μας, θα πρέπει να φροντίσουμε η μηχανή μας να μπορεί με την έλικα αυτή να αναπτύξει όλη την δύναμή της, δηλαδή θα πρέπει να μπορεί να φτάσει στο μέγιστο όριο των στροφών της, όπως ορίζουν οι προδιαγραφές της.  Είπαμε ακόμη πως οι βασικές διαστάσεις της έλικας, δηλαδή η διάμετρος και το βήμα της, εξαρτώνται κυρίως από την ιπποδύναμη αλλά και την ταχύτητα που μπορεί να αναπτύξει το σκάφος.

Ποια είναι όμως η ιπποδύναμη της μηχανής μας την εποχή που κάνουμε τις δοκιμές για να διαλέξουμε την πιο αποτελεσματική για το σκάφος μας έλικα σε σχέση με την ιπποδύναμη που αναφέρουν οι προδιαγραφές της; Και θα είναι η έλικα που θα διαλέξουμε κατάλληλη για όλες τις εποχές;

propmer

Σύμφωνα με τον κώδικα J1228 της SAE που αφορά στις ναυτικές μηχανές εσωτερικής καύσης, η ιπποδύναμη που αναφέρεται στις προδιαγραφές της κάθε μηχανής είναι η μέγιστη που καταγράφεται στις μέγιστες στροφές στο δυναμόμετρο κάτω από συνθήκες θερμοκρασίας 27 βαθμών Κελσίου, σχετική υγρασία χώρου 60% και βαρομετρική πίεση 750 μιλιμπάρ. Όταν όμως οι συνθήκες αυτές αλλάζουν, αλλάζει και η ιπποδύναμη της μηχανής μας. Αυτό ακριβώς συμβαίνει στην πράξη, όπου δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν συνεχώς οι παραπάνω ιδανικές συνθήκες. Οι αλλαγές αυτές όμως της ιπποδύναμης σημαίνουν ότι οι βασικές διαστάσεις της έλικας που είναι η διάμετρος και το βήμα, άλλοτε ανταποκρίνονται στην ιπποδύναμη της μηχανής μας και άλλοτε όχι.

Ας δούμε όμως τι ακριβώς συμβαίνει με τη μείωση της ιπποδύναμης σε σχέση με την έλικα. Το καλοκαίρι που έχουμε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, χαμηλή βαρομετρική πίεση και υψηλό ποσοστό σχετικής υγρασίας, έχουμε σημαντική μείωση της ιπποδύναμης. Η μείωση αυτή σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να φτάσει και το 15% της συμβατικής ιπποδύναμης των προδιαγραφών. Αυτό θα έχει σαν άμεσο αποτέλεσμα και την πτώση  των στροφών της μηχανής, ανεξάρτητα από το βήμα της έλικας και τη μείωση της ταχύτητας του σκάφους, κάτι που μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα.

mito

Αν λοιπόν επιλέξαμε την έλικα μας κάτω από συνθήκες ευνοϊκές για την ιπποδύναμη της μηχανής μας, π.χ. το φθινόπωρο, το χειμώνα ή την άνοιξη που οι θερμοκρασίες είναι χαμηλές, η σχετική υγρασία σε χαμηλά επίπεδα και η βαρομετρική πίεση υψηλή, το βήμα της έλικας αυτής θα είναι πολύ μεγάλο για τη μειωμένη τώρα ιπποδύναμη και αυτό θα οδηγήσει σε μια επιπλέον πτώση των στροφών, καθώς και παραπέρα μείωση της ιπποδύναμης. Για να επανακτήσουμε τουλάχιστον την πρόσθετη απώλεια που προέρχεται από το υπερβολικό βήμα, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε έλικα με βήμα μικρότερο που θα επιτρέπει στη μηχανή να λειτουργήσει πάλι στο μέγιστο των στροφών της. Η μείωση των στροφών κάτω από το κατώτερο επιτρεπτό όριο, κάτι που συμβαίνει συχνά σ’ αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε βλάβες του κινητήρα λόγω υπερφόρτισης. Αν επιλέξουμε την έλικα μας το καλοκαίρι που η ιπποδύναμη της μηχανής μας είναι μειωμένη και χρησιμοποιούμε το σκάφος μας και τις άλλες εποχές που η ιπποδύναμη είναι αυξημένη (είναι δηλαδή στα κανονικά της επίπεδα), καλό θα είναι να αντικαταστήσουμε την έλικα με μια άλλη  με μεγαλύτερο βήμα, ώστε να επανακτήσουμε την ταχύτητα που χάσαμε ή να προσέχουμε να μην υπερβαίνουμε πολύ το ανώτατο όριο των στροφών της μηχανής που και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε βλάβες. Στο διάγραμμα φαίνονται καθαρά οι μεταβολές της ιπποδύναμης μιας μηχανής ανάλογα με την εποχή και σε συνδυασμό με μια έλικα.

Αν χρησιμοποιούμε το σκάφος μας όλες τις εποχές και θέλουμε αυτό να έχει τις καλύτερες επιδόσεις, η μηχανή του να λειτουργεί πάντα άψογα και οικονομικά, δύο έλικες με διαφορετικό βήμα, μια για το χειμώνα και μια για το καλοκαίρι, θα κάνουν πολύ καλά τη δουλειά αυτή.

propelaepoxes

Οι σχέσεις συμβατικής και πραγματικής ιπποδύναμης, των καιρικών συνθηκών των στροφών της μηχανής και του μεγέθους της έλικας (φορτίο).

Το σημείο Α δείχνει τη συμβατική ιπποδύναμη της μηχανής ή τη μέγιστη κάτω από ευνοϊκές συνθήκες και στις συμβατικές στροφές της (σημείο Ε). Τους χειμερινούς μήνες η πραγματική ιπποδύναμη μπορεί να συμπίπτει ή να είναι πολύ κοντά στη συμβατική. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να έχουμε επιλέξει μια έλικα που να επιτρέπει στη μηχανή να λειτουργεί στις στροφές που αναφέρονται στην ιπποδύναμη αυτή.

Το σημείο Β δείχνει την πραγματική ιπποδύναμη το καλοκαίρι με την προϋπόθεση πως θα έχουμε αλλάξει έλικα ώστε η μηχανή να λειτουργεί στις στροφές που αναφέρονται στη συμβατική ιπποδύναμη. Η διαφορά μεταξύ των σημείων Α και Β είναι η απώλεια ιπποδύναμης λόγω δυσμενών συνθηκών και μπορεί να φτάσει μέχρι και 15% από χειμώνα σε καλοκαίρι.

marco32

Το σημείο Γ δείχνει ποια θα είναι η πραγματική ιπποδύναμη εξαιτίας και της πρόσθετης μείωσης των στροφών της μηχανής στο σημείο Δ, εάν δεν αλλάξουμε έλικα. Την πρόσθετη απώλεια ιπποδύναμης, που είναι επίσης αρκετά μεγάλη, μπορούμε να την κερδίσουμε χρησιμοποιώντας έλικα με μικρότερο βήμα έτσι που η μηχανή να λειτουργεί στην περιοχή των στροφών Ε που αντιστοιχεί στην ιπποδύναμη στο σημείο Β.