Αιγαιοπελαγίτικες Ιστορίες
Ιστορίες από ταξίδια στην Ικαρία, τη Μύκονο, την Πάρο και την Κρήτη. Παθήματα του καλοκαιριού από δικούς μας και ξένους.
Του Χάρη Εφτανησιώτη
Δέκα πέντε ειδικοί για τη ναυσιπλοΐα: καθηγητές, κομμοντόροι του ναυαρχείου, καπετανέοι και τρία από τα πιο γνωστά στον κόσμο cruising clubs της Βρετανίας συνεργάστηκαν για να προσφέρουν ορισμένες
πληροφορίες, με συνέπεια, για όσους ταξιδεύουν στις Μεσογειακές χώρες. Έτσι η Royal Yachting Association κυκλοφόρησε, σε πολλές εκδόσεις, ένα έγκυρο φυλλάδιο και φυσικά συμπεριέλαβε και την Ελλάδα. Στο κεφάλαιο, που αναφέρει για τις καιρικές συνθήκες στη χώρα μας, έγραφε «in the Aegean even a motor yacht should respect the meltemi…» Σημειώνει ακόμα: «κιΆ όταν το γιώτ ξεφύγει από τους ισχυρούς ανέμους στΆ ανοιχτό πέλαγος κιΆ αναζητήσει φιλοξενία σε υπήνεμα νερά κάποιου νησιού, κιΆ εκεί δεν είναι σίγουρο! Πολλές φορές θα συναντήσει πιο δυσάρεστες καταστάσεις από τις βίαιες ριπές, που κατεβάζουν τα βουνά, αυτά που προσδοκούσε να τον προστατέψουν!»
Το Mediterranean Pilot, έκδοση του Βρετανικού Ναυαρχείου, απαραίτητος
οδηγός για τους ναυτικούς, που ταξιδεύουν με πλοία, αναφέρεται με ολόκληρο βιβλίο στην Ελλάδα. Εκεί, που γράφει για το ελληνικό αρχιπέλαγος, κάπου λέει: «αν και τον περισσότερο χρόνο ο καιρός είναι πολύ καλύτερος από όλα σχεδόν τα μέρη στον κόσμο, υπάρχουν περιπτώσεις, που οι συνθήκες είναι τόσο βίαιες, όσο σε περιοχές, που τις έχουν σε κακή υπόληψη!». Και είναι αλήθεια. Το Αιγαίο απαιτεί σεβασμό. Σεβασμό, που απαιτεί ταξίδεμα με προσοχή και οργάνωση. Με κατάλληλη προετοιμασία και διαθέσιμο χρόνο.
ο αξέχαστος Λουκάς Μάτσας, με γιώτ 21 μέτρα, ταξίδευε τα Σαββατοκύριακα στον Αργοσαρωνικό. Δεν έβγαινε στο Αιγαίο, γιατί δεν ήθελε, ούτε τους φίλους του να ταλαιπωρήσει, ούτε Δευτεριάτικα να καθυστερήσει στη δουλειά του από απρόβλεπτη κακοκαιρία, που θα τον κρατούσε ποδισμένο σε κάποιο νησί!. Ο Morice Clougley με τη γυναίκα του Katie και το πανάδικο «Nanook» (9 μέτρα), που αλώνισε τους πέντε ωκεανούς, στο βιβλίο του «A world to the West» γράφει πώς έμεινε τρεις μέρες ποδισμένος στον Πανορμύτη της Σύμης, για να αποφύγει την κακοκαιρία του Αιγαίου. Δυστυχώς πολλοί φίλοι της θάλασσας υπερεκτιμούν, είτε τις ικανότητές τους, είτε τα σκάφη τους, που τους οδηγούν σε απρόσμενες περιπέτειες! Αρκετοί οι δικοί μας, αλλά
περισσότεροι οι ξένοι! Με το πανάδικο «Knossos» συντροφιά από Γάλλους με τρία παιδιά, ταξίδευε νότια από τη Σέριφο. Έπεσαν σε κακοκαιρία. Τους σκίστηκαν τα πανιά και η μηχανή τους εγκατέλειψε. Σε στίγμα 37º 07Ά Βόρειο και 24º 27Ά Ανατολικό, ώρα 16.00, δώσανε απεγνωσμένο Mayday! Ενεργοποιήθηκε ο θάλαμος του υπουργείου και ένα δικό μας μικρό δεξαμενόπλοιο, λοξοδρόμησε και τους ρυμούλκησε μέχρι το Λιβάδι! Η περιπέτειά τους τελείωσε ύστερα από τέσσερις ώρες… Γερμανικό πανάδικο, το ταξίδευε στο Αιγαίο με δύο ικανούς ιστιοπλόους, που είδανε το άλμπουρό τους να τσακίζεται και τη μηχανή του σκάφους να παθαίνει βλάβη! Ακυβέρνητοι, σε στίγμα 34º 41Ά Βόρειο 27º 37Ά Ανατολικό, ζητήσανε βοήθεια! Ένα ξένο, περαστικό υγραεριοφόρο ειδοποιήθηκε από το θάλαμο και προσφέρθηκε να τους ρυμουλκήσει μέχρι την Ιεράπετρα, στην Κρήτη!
Το ιταλικό πανάδικο «Captain Venice» με έξι επιβαίνοντες, έμεινε ακυβέρνητο 3 μίλια από τις νότιες ακτές, στη Φολέγανδρο, Χρειάστηκε να στείλουν από το λιμάνι ντόπιο ψαράδικο, να το ρυμουλκήσει! Συνολικά δύο ώρες κράτησε η περιπέτειά τους. Το σκάφος «?νεμος» δεν είχε καλύτερη τύχη. Σε τοπική θέση 37º 14Ά Βόρειο 26º 47Ά Ανατολικό, βυθίστηκε και περαστικό σκάφος «ψάρεψε» τους δύο Γερμανούς.
Ταξιδεύοντας μια βδομάδα στις ομορφιές του Αιγαίου, μάζεψα ιστορίες από τα νησιά. Διάλεξα τις άσχημες περιπτώσεις, που μαρτυράνε πόσο επικίνδυνο είναι το απρόσεκτο ταξίδεμά του.
Προς Ικαρία (ιστορία πρώτη)
Με παλιό πανάδικο, 9 μέτρα σκάφος, ταξίδεψαν τρεις Γάλλοι ιστιοπλόοι με δύο γυναίκες πλήρωμα, από την Πόλη στη Μαρμαρίδα, με στάσεις στη Μύκονο, Ικαρία και Ρόδο. Τρεις από αγωνιστικά. Ο Ζαν Πιέρ Νταλιέν, με δύο τρανσατλαντικές συμμετοχές στο ενεργητικό του! Από τα Δαρδανέλια βρέθηκαν άνετα στο Αιγαίο. Νομίσανε πως το είχανε πατεντάρει! Με το
ξεκίνημα του ήλιου: Βορειοανατολικός στο Βόρειο Αιγαίο. Στη μέση Βόρειος, πιο κάτω Βορειοδυτικός μέχρι το ηλιοβασίλεμα. Καμιά φορά και τη νύχτα τα 6-8 Μποφόρ της ημέρας. Open sea more winds. Ταξίδι ρουτίνας… Έτσι είπανε. Πλέανε προς Ικαριά, μόλα τα πανιά λασκάδα. Ο ανέφελος ουρανός σκοτείνιασε. Αστραπές στον ορίζοντα! Φορέσανε νιτσεράδες. Αποφάσισαν να κατεβάσουν τη μεγίστη. Το σκάφος κουπαστάρησε δεξιά! Τα πανιά τσιμάρανε! Νέα ριπή ξαναγέμισε τη μεγίστη, πριν την κατεβάσουν! Ξαναγύρισε με ορμή στην παλιά της θέση! Το κάτω από τη μάτσα, αιωρούμενο τμήμα της, πέτυχε τον Ζαν Πιέρ στο τιμόνι και τον έριξε στη θάλασσα! Man overboard. Κατέβηκε η μεγίστη. Με το φλόκο έγινε στροφή 180 μοίρες στην πορεία. Μπήκανε δύο στο φουσκωτό και αρχίσανε το ψάξιμο με φωνές. Ορατότητα στο μηδέν! Ρίχτηκαν και λευκές φωτοβολίδες! Ευτυχώς δεν άργησε να ψαρευτεί
ο πηδαλιούχος. Όταν φουντάρανε στη Ρόδο, καθυστερημένοι, ο Ζαν Πιέρ παραδέχτηκε πως το Αιγαίο έχει άπειρες ομορφιές, αλλά και πολλές ιδιαιτερότητες. Ομολόγησε πως παρατήρησε στο Αιγαίο, κοντά στις ακτές, σφοδρές λοξές ριπές ανέμου, που κόβανε τις ράχες από τα κύματα! Έτσι στρώνανε λευκούς αφρούς σε όλη την επιφάνεια της θάλασσας. Οι ιστιοπλόοι τα λένε «grain blanks» ή «white squalls». Εμείς το λέμε «μπουρίνι» κι ήταν
αυτό, που τον πέταξε από το σκάφος, για να είναι πιο προσεκτικός.
Μύκονος (ιστορία δεύτερη)
Φτάσαμε στη Μύκονο μιαν αυγουστιάτικη ημέρα μελτεμιού και βρήκαμε την Αλευκάνδρα, τη Βενετία του νησιού, να λιάζεται σε μπουνάτσα. Οι τουρίστες δεν πίστευαν πως είχαν επισκεφθεί το «νησί των ανέμων»! Ήταν αδύνατον να πιστέψουν πως εκεί, που τους βγάζανε οι λάντζες από τα κρουαζερόπλοια, είχε προσαράξει ένα από τα μεγάλα πλοία της γραμμής. Ήταν αδύνατον να φανταστούνε, πως ένα μότορ-γιώτ 35 μέτρα, το «Polycarpus», είχε βρεθεί
προσαραγμένο στον απέναντι όρμο, στον Κόρφο, στα ρηχά! Πως ήτανε δυνατόν, σε αυτή τη λιπαρά γαλήνη, να σηκώνονται θυελλώδεις Βορειοανατολικοί άνεμοι, που ο τοπικός μετεωρολογικός σταθμός τους
μέτρησε στα 10 Μποφόρ! Να κόψουνε την άγκυρα από το σιδερένιο σκάφος! Να το παρασύρουνε στα ρηχά! Να μη το κρατήσει ούτε η δεύτερη άγκυρα, που φουντάρανε! Να σηκωθούνε κύματα 5,50 μέτρα σε ύψος, που τα δημιουργούσε η ταχύτητα του ανέμου με 52 κόμβους και να το σπρώξουν μέχρι έξω στην αμμουδιά! Χρειάστηκε νάρθει μεγάλο ναυαγοσωστικό, να το ζώσει με σύρμα και να παλέψει δέκα ώρες, μέχρι να μπορέσει να το αποκολλήσει, από την αγκαλιά της άμμου!
Πάτμος (ιστορια τρίτη)
Στην προβλήτα κατασχεμένο το τούρκικο φορτηγό «Zorer Kardesler» θυμίζει την τραγωδία, που παίχτηκε ξημερώματα, στις 18 Μαΐου, βορειοδυτικό από το νησί. Το ξύλινο τουριστικό σκάφος «Iason» 27 μέτρων, ταξιδεύοντας από το Βόλο για τη Ρόδο, εμβολίστηκε από το τούρκικο φορτηγό και
βυθίστηκε σε στίγμα: 26º 25,45Ά μήκος ανατολικά και 37º 22,40Ά βόρειο πλάτος, σε μια περιοχή, που το βάθος είναι 140 μέτρα! Μια νεαρή Ολλανδέζα και ένας Βολιώτης 30 χρονών, που κοιμόντουσαν σε καμπίνες στην αριστερή μέση πλευρά του «Iason», μείνανε παγιδευμένοι και δεν μπορέσανε να βγούνε στην επιφάνεια! Τραγικές φιγούρες οι δύο οικογένειες, που προσπαθούνε να βρούνε τρόπο να πάρουν τα παιδιά τους από την υγρή αγκαλιά του Αιγαίου. Στα 140 μέτρα, μόνο ένας Έλληνας δύτης υπάρχει για «καταδύσεις κορεσμού» με ευγενή αέρια (ήλιο). Για μια κατάδυση, με κατάλληλες καιρικές συνθήκες και παραμονή 8-10 λεπτά, χρειάζεται σταδιακή ανάδυση 7 ώρες, μέχρι να επιστρέψει στην επιφάνεια. Μια βουτιά κάθε δύο μέρες! Πρέπει όμως πρώτα να γίνει εντοπισμός στο βουλιαγμένο σκάφος. Στίγμα με GPS. Μηχανή-ρομπότ (ROV) να δώσει οπτική εικόνα (αυτά από άλλη εταιρεία). Με δύο-τρεις βουτιές θα δεθεί με ειδικό τρόπο το σκάφος και θα σηκωθεί σιγά-σιγά από το βυθό. Το σήκωμα θα το αναλάβει άλλη εταιρεία με ρυμουλκό ή με πλωτό γερανό. Το σκάφος κρεμασμένο θα μεταφερθεί προσεκτικά σε βάθος γύρω στα 40 μέτρα. Εκεί μπορούν οι δύτες να δουλέψουν. Το κόστος: Κάθε βουτιά κοστίζει 5 εκατομμύρια δραχμές. Γύρω στα 4 εκατομμύρια την ημέρα το team για τον εντοπισμό. Πόσο θα κοστίσει το ρυμουλκό με το πλήρωμά του την ημέρα; Πότε οι καιρικές συνθήκες θα
επιτρέψουν την εργασία; Και τι αποτέλεσμα θα υπάρχει; Με το σήκωμα, λένε πως μπορεί να διαλυθεί το χτυπημένο σκάφος. Συζητήθηκε ακόμα και η
περίπτωση δύο Καλυμνιώτικες ανεμότρατες με δίχτυα 800 μ. περίπου, με ειδική κατασκευή, να το ψαρέψουν και να το μεταφέρουν σε μικρότερο
βάθος. Επιχείρηση με άγνωστο αποτέλεσμα. Θα συρθεί; Θα μπατάρει; Θα κολλήσει; Θα διαλυθεί; Θα καρφωθεί; Ποιός ξέρει… Το μόνο σίγουρο είναι ότι, έτσι ζωσμένο το σκάφος από τα δίχτυα, δεν πρόκειται ποτέ να το πλησιάσουνε οι δύτες. Ο πιο ρεαλιστής είναι ο δύτης. Θα πρέπει να ξέρουν οι δικοί τους, είπε, πως ύστερα από τόσο καιρό τα σώματα έχουν χάσει τα μαλλιά τους. Τα χαρακτηριστικά τους έχουν αλλοιωθεί και έχει αρχίσει η σήψη. Μπορεί και ψάρια να έχουν φτάσει στις καμπίνες… Τι θα απογίνει στο τέλος; Όταν, το μόνο γνωστό είναι ότι, οι δύο οικογένειες διαθέτουν περιορισμένα οικονομικά μέσα;
Ηράκλειο (ιστορία τέταρτη)
Μια μέρα εντοπίστηκε κάτω από τη Σαντορίνη, από περαστικό σκάφος σε θέση 36º 04Ά Βόρειο 25º 19Ά Ανατολικό, ένα ιστιοπλοϊκό, περίπου 10 μέτρα, πούχε ανατραπεί και το κύματα το παρασύρανε προς την Κρήτη. Ένα ντόπιο
ρυμουλκό με τον καπτά-Σπύρο και το γιό του ξεκίνησε, παρΆ όλη τη θαλασσοταραχή με ελάχιστες ελπίδες, μήπως μπορέσει να σώσει το
αναποδογυρισμένο σκάφος. Στάθηκε τυχερός. Το τουμπαρισμένο ιστιοπλοϊκό είχε ανοίξει στην ίσαλο και ο κυματισμός πετούσε στα ψηλά το νερό, σαν σιντριβάνι! Έτσι το είδανε. Στα 19,5 μίλια από την Κρήτη, ο καπτά-Σπύρος,
που είναι και δύτης, βούτηξε στη θάλασσα χωρίς μπουκάλες και επιθεώρησε το σκάφος. Είχε την πλώρη όρθια περισσότερο και η πρύμη του ήτανε μέσα στο νερό. Το σκάφος ήταν 18 μέτρα και το όνομά του: «Alter Ego». Πήρε κάβους και τόδεσε σύμφωνα με τη ναυτική τέχνη, για να το σιγουρέψει. Όταν τέλειωσε, είχε βραδιάσει και άρχισε προσεκτικά τη ρυμούλκηση για το Ηράκλειο. Στην αρχή με το τράβηγμα, το αναποδογυρισμένο σκάφος, πούχε ανοιχτά τα πανιά του, ήρθε στο πλάϊ, σχεδόν παράλληλα με τη θάλασσα. Δέκα μίλια συνέχισε σε αυτή τη θέση, οπότε κάποια στιγμή, ήρθε κάθετο και βούλιαξε. Χάθηκε ανεξήγητα…
Αυτή ήταν, φίλοι, λίγη αλμύρα στις παλάμες μας από ταξίδια στο γαλάζιο Αιγαίο.
